Yerdəki meteoritlərin 70%-nin mənşəyi məlum olub
Oktyabrın 16-da "Nature" jurnalında dərc edilən iki yeni tədqiqat planetimizdəki meteoritlərin mənşəyinə dair əhəmiyyətli kəşfləri üzə çıxarıb.
Araşdırmalar göstərir ki, Yer kürəsində tapılan meteoritlərin təxminən 70%-i Mars və Yupiter arasındakı asteroid qurşağında baş verən bir neçə nəhəng toqquşma ilə əlaqədardır. Bu toqquşmaların ən qədimi təxminən 470 milyon il əvvəl baş vermiş kataklizmik (dağıdıcı, böyük təsir dairəsinə malik təbiət hadisəsi) hadisəyə aiddir.
Bu kəşf Günəş sisteminin formalaşmasının erkən mərhələlərinə dair yeni və daha dərin məlumatlar təqdim edir.
Tədqiqatçılar L-xondritlər adlanan daşlı meteoritlərin Massalia ailəsi adlı asteroid qrupundan gəldiyini müəyyən ediblər.
NASA-nın Havaydakı İnfraqırmızı Teleskop Mexanizmi ilə aparılan araşdırmalar asteroidlərin mineral tərkibini analiz edərək, onları L-xondritlərin xüsusiyyətləri ilə müqayisə edib.
Bununla yanaşı, alimlər asteroidlərin təxminən 500 milyon il əvvəl nəhəng toqquşmadan sonra formalaşdığını aşkar ediblər və bu təsirin L-xondritlərini meydana gətirdiyini hesab edirlər.
Bu asteroid ailəsinin daxilindəki bəzi asteroidlər 140 kilometr uzunluğundadır və onların ölçüləri L-xondritlərin ana gövdəsinin ölçüsü ilə eynilik təşkil edir.
Tədqiqatçılar qeyd edir ki, Yerdəki meteoritlərin mənşəyini dəqiq bilmək Günəş sisteminin təkamülünü anlamağa kömək edir. Belə ki, Çilinin Santyaqo şəhərindəki Avropa Cənub Rəsədxanasının astronomu və hər iki tədqiqatın müəllifi Mixael Marset bu kəşfin əhəmiyyətini vurğulayaraq qeyd edir ki, heç şübhəsiz bu tapıntılar Günəş sisteminin tədqiqi ilə bağlı mühüm elmi nəticələrə gətirib çıxara bilər.
Sözügedən tədqiqat, həmçinin digər meteorit siniflərinin mənşəyini də araşdırıb. Belə ki, H-xondritləri adlanan digər bir meteorit sinfinin isə fərqli təsir hadisələrindən qaynaqlandığı məlum olub. Elm adamları onların formalaşmasını 7,6 milyon il əvvəl "Koronis 2" asteroid ailəsi ilə əlaqələndirirlər.
Bu toqquşmaların nəticəsində yaranan meteoritlər müəyyən dövr ərzində Yer kürəsinə düşüb və Günəş sisteminin erkən dövründəki hadisələrin izlərini özündə daşıyır.
Meteoritlərin mənşəyini öyrənmək tədqiqatçılara qədim kosmik prosesləri yenidən canlandırmağa və Günəş sisteminin necə formalaşdığı barədə dərin anlayış əldə etməyə kömək edir. Bununla belə, tədqiqatçılar mövcud meteorit kolleksiyasının asteroid qurşağının yalnız bir neçə obyektinə daha çox bağlı olmasından narahatdırlar.
London Təbiət Tarixi Muzeyinin planetoloqu Sara Russell bu məlumatları bilməyin tədqiqatçılar üçün çox dəyərli olduğunu vurğulayaraq qeyd edir ki, hər bir meteorit kosmosun dərinliklərindən gələn bir tapmaca parçasıdır.
Alimlər daha çox məlumat əldə etmək üçün kosmos missiyalarına ümid edirlər. Onlar hesab edirlər ki, bu qədim qayalıq arxivləri Yer səthində tapmaqdan daha səmərəli yolla öyrənmək üçün asteroid qurşağını özləri araşdırmalıdırlar.
Bu araşdırmalar da, öz növbəsində, Günəş sisteminin erkən tarixini və planetlərin necə formalaşdığını daha hərtərəfli anlamaq üçün vacib bir addım ola bilər.
Mənbə: sciencenews.org/article/origins-earths-meteorites-found
Digər xəbərlər
Qəzetimizə abunəlik
"Azərbaycan müəllimi" qəzetindən ən son xəbərləri və xüsusi təklifləri əldə etmək üçün abunə olun
2024 © "Azərbaycan müəllimi" qəzeti. Bütün müəllif hüquqları qorunur. Məlumatdan istifadə zamanı istinad mütləqdir. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə hiperlink qoyulmalıdır.
Şərhlər (0)