Təhsilin rəqəmsallaşdırılması tədris, öyrənmə, idarəetmə və kommunikasiya sahələrində inqilab edərək təhsil müəssisələrinin fəaliyyətini əsaslı şəkildə dəyişib. Lakin bu keçid kibercinayətkarların əsas hədəfinə çevrilmək kimi ciddi risklər də doğurur. “Sophos”un “2024 Təhsildə Ransomware Vəziyyəti” hesabatı bu tendensiyaların təhlükəsini üzə çıxarır: “ransomware” hücumlarında orta fidyə məbləği aşağı təhsil müəssisələri üçün 6.6 milyon dollar (5.37 milyon funt sterlinq), ali təhsil müəssisələri üçün isə 4.4 milyon dollar (3.58 milyon funt sterlinq) təşkil edir. Bərpa xərcləri də kifayət qədər böyükdür, müvafiq olaraq 3.76 milyon dollar (3.06 milyon funt sterlinq) və 4.02 milyon dollardır (3.27 milyon funt sterlinq). Bu rəqəmlər təhsil sektorunu qorumaq üçün güclü kibertəhlükəsizlik tədbirlərinin vacibliyini vurğulayır.

Təhsil müəssisələri saxladıqları həssas məlumatlara görə kibercinayətkarlar üçün xüsusi cəlbedici hədəflərdir. Bu məlumatlar tələbə, işçi heyəti və valideynlərin şəxsi məlumatlarını, maliyyə qeydlərini və məxfi araşdırma materiallarını əhatə edir. Bu səbəbdən məlumat sızıntıları və “ransomware” hücumları təhsil müəssisələrini çətin vəziyyətə sala bilir. Bununla yanaşı, bir çox məktəb və universitetin məhdud büdcələr səbəbindən köhnəlmiş və ya zəif qorunan sistemlərdən istifadə etməsi bu riskləri daha da artırır. Onlayn təhsil platformalarına, süni intellekt əsaslı alətlərə və əlaqəli cihazlara artan asılılıq isə hücum sahəsini genişləndirərək kibertəhlükələrə məruz qalma ehtimalını artırır.

Kibercinayətlərin təhsil müəssisələrinə vurduğu ziyan çoxşaxəlidir. Maliyyə itkiləri ilə yanaşı, bu hücumlar tədrisi dayandıra bilər, cəmiyyət daxilində etimadı zəiflədir və müəssisənin nüfuzuna ciddi zərbə vurur. Şəxsi məlumatların sızması şəxsiyyət oğurluğu və maliyyə dələduzluğu risklərini artırır. Ali təhsil müəssisələri üçün isə məxfi tədqiqat məlumatlarının itirilməsi, innovasiya və inkişaf proseslərinə uzunmüddətli mənfi təsir göstərə bilər. Təhsil sistemlərinin dayandırılması, xüsusilə rəqəmsal alətlərin akademik müvəffəqiyyət üçün əhəmiyyətli olduğu bir dövrdə tələbələrin təhsilinə ciddi ziyan vura bilər.

Bu problemləri həll etmək üçün təhsil müəssisələri kibertəhlükəsizliyə hərtərəfli yanaşma tətbiq etməlidirlər. Bunun üçün müasir təhlükəsizlik siyasətinin hazırlanması və tətbiqi, sistemlərin mütəmadi olaraq yoxlanılması və zəifliklərin vaxtında aradan qaldırılması vacibdir. İşçi heyətinin, tələbələrin və valideynlərin kibertəhlükəsizlik üzrə maarifləndirilməsi də mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Sadə addımlar, məsələn, fişinq cəhdlərini tanımaq və güclü parollar yaratmaq, riskləri əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər. Bundan əlavə, qabaqcıl təhlükəsizlik texnologiyalarına, məsələn, “firewall”lara, müdaxilə aşkarlama sistemlərinə və süni intellekt əsaslı təhdid aşkarlama vasitələrinə investisiya qoymaq təhlükəsizlik səviyyəsini artırır.

Hökumətlər və kibertəhlükəsizlik təşkilatları da təhsil sektoruna dəstək vermək üçün addımlar atır. Birləşmiş Krallıqda Təhsil Departamenti (DfE) “Cyber Secure” adlı pulsuz və anonim özünüqiymətləndirmə platforması təqdim edib. Bu platforma məktəblərə öz kibertəhlükəsizlik tədbirlərini qiymətləndirməyə, zəiflikləri müəyyən etməyə və təkmilləşdirmələr həyata keçirməyə kömək edir. Milli Kibertəhlükəsizlik Mərkəzi (NCSC) də məktəb və universitetlər üçün resurslar və təlimatlar təqdim edir və onların kibermüqavimətini artırmaq üçün əməkdaşlıq edir.

Əslində, təhsildə kibertəhlükəsizlik etimadla bağlıdır. Tələbələr, valideynlər və işçi heyəti təhsil müəssisələrinə məlumatlarını qorumaq və təhlükəsiz öyrənmə mühiti təmin etmək üçün etibar edirlər. Proaktiv kibertəhlükəsizlik tədbirlərinə investisiya etməklə və fərdi maarifləndirmə mədəniyyətini təşviq etməklə təhsil müəssisələri bu etimadı qoruya və cəmiyyətin bütövlüyünü təmin edə bilərlər. Rəqəmsal və fiziki aləmlərin getdikcə daha çox bir-birinə bağlı olduğu bir dünyada kibertəhlükəsizlik yalnız texniki problem deyil, keyfiyyətli təhsil təqdim etməyin əsas elementi olaraq qəbul edilməlidir. Təhlükəsizlik müdafiələrini gücləndirmək üçün qətiyyətli addımlar ataraq məktəblər və universitetlər öz missiyalarını qoruya, yeni çağırışlara uyğunlaşa və daim dəyişən təhsil mühitində inkişaf edə bilərlər.