Telefon və sosial mediadan istifadənin mənfi təsirlərini aradan qaldırmaq üçün təkcə məktəbdə tətbiq olunan qadağalar kifayət deyil.

“Azərbaycan müəllimi” xəbər verir ki, Birminhem Universitetinin apardığı araşdırmaya görə, məktəblərin məhdudlaşdırıcı tədbirləri telefon və sosial mediadan istifadənin azalmasına səbəb olmur. Eyni zamanda, qadağaların şagirdlər arasında da yaxşı nəticələrə gətirib çıxarmadığı məlum olub.

Araşdırma göstərir ki, telefonlardan istifadəni qadağan edən məktəblərə gedən şagirdlərin psixi sağlamlığı və rifahı mütləq şəkildə yaxşılaşmayıb. Universitetin apardığı araşdırma bu istiqamətdə ilk tədqiqatdır və o aşkar edib ki, təkcə smartfonları qadağan etmək onların mənfi təsirlərini aradan qaldırmaq üçün yetərli deyil.

Nəticələri “Lancet Regional Health Europe” jurnalında nəşr olunan araşdırmada İngiltərədəki 30 məktəbdən 1227 şagirdin smartfon və sosial mediadan istifadəsi, onların bir sıra psixi sağlamlıq, rifah və digər nəticələri haqqında məlumatlar təqdim edilib. Tədqiqatda iştirak edən məktəblərin 20-də telefonla bağlı müxtəlif məhdudlaşdırıcı siyasətlər mövcuddur.

Milli Sağlamlıq və Baxım Tədqiqatları İnstitutu (NIHR) tərəfindən maliyyələşdirilən araşdırma smartfonları qadağan edən məktəblərə gedən şagirdlərin nəticələrində fərq olmadığını, o cümlədən:

– Psixi rifah, narahatlıq və depressiya;

– Fiziki fəaliyyət və yuxu;

– İngilis dili və riyaziyyat üzrə nailiyyətlər; 

– Sinifdə davranış pozuntuları kimi məsələlərə də diqqət yetirilib və müsbət nəticələr olmadığı müəyyən edilib.

Smartfonlara qoyulan qadağalar məktəbdə telefondan (təxminən 40 dəqiqə) və sosial mediadan (təxminən 30 dəqiqə) istifadə edən şagirdlərin sayının bir qədər azalmasına səbəb olub, lakin tədqiqat göstərir ki, bu təsir kiçikdir və məktəbin telefondan istifadəni qadağan etməsi telefon və sosial mediadan istifadəyə sərf olunan ümumi vaxtın əhəmiyyətli dərəcədə azalmasına səbəb olmayıb.

Tədqiqatın aparıcı müəllifi Viktoria Qudyear bildirir ki, təkcə məktəblərə diqqət yetirməkdən artığını etməli və şagirdlərin gün ərzində məktəb daxilində və xaricində telefon istifadəsini nəzərdən keçirməlidirlər. 

O, açıqlamasında qeyd edir ki, telefonlara və sosial mediaya sərf olunan vaxtla pis yuxu, zəif təhsil nəticələri, davranış pozuntuları, daha az fiziki fəallıq arasında əlaqə var. Buna görə də telefonlara sərf olunan vaxtın azaldılması diqqət mərkəzindədir. 

Telefondan istifadəni tamamilə məhdudlaşdıran və müəyyən fasilələrdə telefondan istifadəyə icazə verən məktəblərin şagirdlərindən toplanan məlumatların nəticəsinə görə, həm icazə verib, həm də müəyyən məhdudlaşdırı tədbirlər görən məktəblərdə şagirdlərin telefondan istifadə müddəti gündə 4-6 saatdır. 

Birminhem Universitetinin professoru Miranda Pallan da məktəblərdə smartfonlardan istifadənin qadağan olunmasının təkbaşına yetərli olmadığını vurğulayıb:

“Araşdırma göstərir ki, məktəblərdə istirahət məqsədilə telefon istifadəsinə dair məhdudlaşdırıcı siyasətlər şagirdlər arasında daha yaxşı nəticələrə gətirib çıxarmır, lakin yeniyetmələrin sağlamlığının və rifahının yaxşılaşdırılması üçün ümumi telefon istifadəsinə dair tədbirlər prioritet olmalıdır”.