Məlum olduğu kimi, bir neçə gün əvvəl Elm və Təhsil Nazirliyində ölkəmizin müxtəlif elm sahələrində çalışan və yüksək elmi nailiyyətlərə malik bir qrup alimlə görüş keçirilib. Görüşdə Elm və Təhsil naziri Emin Əmrullayev elmin müasir çağırışlarından, mövcud problemlərin həllindən və alimlərin bu prosesdəki rolundan bəhs edib.

Görüş iştirakçılarından biri Elm və Təhsil Nazirliyinin Radiasiya Problemləri İnstitutunun baş elmi işçisi, fizika elmləri doktoru professor Elçin Hüseynov “Azərbaycan müəllimi”nə müzakirə olunan məsələlərlə bağlı fikirlərini bölüşüb.

Elmin ictimai faydası və cəmiyyətə inteqrasiyası

E.Hüseynov qeyd edir ki, görüşdə elmi fəaliyyətin artırılması, alimlərin statusunun yüksəldilməsi və elmi nəticələrin beynəlxalq aləmdə tanıdılması kimi məsələlərə toxunulub: "Nazir Emin Əmrullayevlə görüşdə elmin inkişafı və cəmiyyətə təsiri ilə bağlı vacib məsələlər müzakirə olundu. Müasir dövrün tələbləri, elmi tədqiqatların faydalı olmasını, yenilikçi həllərin inkişafını və beynəlxalq mövqeyimizin gücləndirilməsini önə çıxarır. 

Əsas problemlər arasında maliyyə çatışmazlığı, elmi institutların təkmilləşdirilməsi və elmin cəmiyyətlə əlaqələrinin artırılması diqqətə alındı. Bu problemləri həll etmək üçün elmi layihələrə ayrılan maliyyənin artırılması, gənc tədqiqatçıların dəstəklənməsi və beynəlxalq əməkdaşlıq imkanlarının genişləndirilməsi vacibdir. Alimlərin rolu yalnız elmi tədqiqatlarla məhdudlaşmır, həmçinin cəmiyyəti maarifləndirmək, bilik iqtisadiyyatını qurmaq və innovativ startapları inkişaf etdirməkdə də iştirak etməlidirlər".

Onun fikrincə, nazirin gənc alimlərlə bu kimi görüşləri son dərəcə aktualdır: "Elmi mühitin inkişafı üçün gənc alimlərin bilik və bacarıqlarının tanınması, onların fəaliyyətlərinin təşviq edilməsi və tədqiqatlarının dəstəklənməsi böyük əhəmiyyət daşıyır. Belə görüşlər gənc tədqiqatçıların elmi fəaliyyətə daha fəal cəlb olunmasına, onların ideyalarının reallaşmasına və innovativ yanaşmaların təşviq edilməsinə imkan yaradır. 

Eyni zamanda, bu cür platformalar gənc alimlərin üzləşdiyi çətinliklərin birbaşa yüksək səviyyədə müzakirə olunmasına şərait yaradır. Onların maliyyə çətinlikləri, tədqiqat imkanlarının məhdudluğu, beynəlxalq elmi mübadilələrə çıxışlarının məhdud olması kimi problemlər belə görüşlər vasitəsilə daha dərindən dəyərləndirilə bilər. 

Aidiyyəti qurumlar bu məsələləri nəzərə alaraq gənc alimlər üçün müxtəlif dəstək mexanizmləri, o cümlədən qrant proqramları, təqaüdlər, laboratoriya imkanlarının genişləndirilməsi və xaricdə təcrübə proqramlarının artırılması kimi təşəbbüsləri həyata keçirə bilərlər”.

Elmdə fərd olaraq gənc və ya yaşlı olmaq vacib deyil

E.Hüseynov qeyd edir ki, belə görüşlər gənc alimlər arasında şəbəkələşməni də gücləndirə bilər: “Elmi müzakirələrin aparılması, ideya və təcrübə mübadiləsi, müxtəlif sahələr üzrə tədqiqatçıların bir araya gəlməsi multidissiplinar yanaşmaların inkişafına və yeni elmi istiqamətlərin formalaşmasına şərait yarada bilər. Gənc alimlərin dövlət qurumları, universitetlər və özəl sektorla əməkdaşlığının genişləndirilməsi elmi nəticələrin daha praktik və səmərəli tətbiqinə kömək edə bilər. Bu baxımdan gənc alimlərin fikirlərinin dinlənilməsi, onların problemlərinin həlli istiqamətində konkret addımların atılması ölkəmizdə elmin gələcək inkişafı üçün vacib şərtlərdəndir. 

Gənc tədqiqatçıların ölkənin elmi və texnoloji inkişafına daha böyük töhfə vermələri üçün onlara münbit şərait yaradılması və dövlət tərəfindən davamlı dəstək göstərilməsi elmin davamlı inkişafını təmin edəcək”.

Hesab edirəm ki, elmdə fərd olaraq gənc və ya yaşlı olmaq önəmli deyil: “Əsas məsələ alimlərin elmi düşüncə tərzi, yeniliklərə açıq olmaları və elmin dinamik inkişafına uyğunlaşa bilmələridir. Lakin fikir olaraq yaşlı olmaq və ya köhnə elmi işlərlə işləmək elmin inkişafına mənfi təsir edir. Elmdə əsas olan alimlərin düşüncə tərzi və yeniliyə açıq olmalarıdır. Köhnəlmiş yanaşmalar isə elmin inkişafını ləngidə bilər. Müasir elmi yanaşmalar daim yenilənməli, yeni metodologiyalar, texnologiyalar və beynəlxalq tədqiqat istiqamətləri nəzərə alınmalıdır. 

Əgər alimlər elmi tədqiqatlarını köhnə və artıq aktuallığını itirmiş nəzəriyyələr üzərində qurarlarsa, bu, elmin irəliləməsinə əngəl törədə bilər. Buna görə də elmdə yeni fikirlərin dəstəklənməsi, yeniliklərə açıq olmaq və fərqli nəsillər arasında elmi müzakirələrin artırılması önəmlidir. Yaşından asılı olmayaraq, hər bir alim daim öz biliklərini yeniləməli, müasir trendləri izləməli və dünya elmi ilə inteqrasiya olunmağa çalışmalıdır. Yalnız bu halda elm canlı və dinamik inkişaf edə, cəmiyyətə real fayda verə bilər".

Dünyanın hər yerində alimin məhsulu onun elmi əsərləridir

Görüşdə elmi əsərlərin elm sferasında rolu müzakirə olundu: “Hesab edirəm ki, dünyanın hər yerində alimin əsas məhsulu onun elmi əsərləridir və bu, elmdə aksiomdur. Onun elmi nailiyyətləri məhz onun apardığı tədqiqatların nəticələrini əks etdirən məqalələr, monoqrafiyalar, kitablar və digər elmi nəşrlərlə ölçülür. Bu əsərlər təkcə alimlərin şəxsi uğurları deyil, bütövlükdə elmin inkişafına verilən töhfələrdir. Elmi əsərlərin diqqət mərkəzində saxlanması son dərəcə önəmlidir, çünki bu əsərlər vasitəsilə bilik ötürülməsi baş verir, elmi irs formalaşır və yeni tədqiqat istiqamətləri yaranır. 

Alimlərin yazdığı elmi məqalələr beynəlxalq elmi ictimaiyyətə təqdim olunmaqla, dünya elmi bazasına daxil olur və gələcək tədqiqatçılar üçün bir istinad nöqtəsinə çevrilir. Beləliklə, elmi biliklər nəsildən-nəslə ötürülür, yeni kəşflər və innovasiyalar üçün möhkəm təməl formalaşır. Bu baxımdan ölkəmizdə elmi əsərlərin keyfiyyətinin artırılması və onların beynəlxalq elmi bazalarda indeksləşdirilməsi mühüm məsələdir.

Elmi məqalələrin impakt faktorlu jurnallarda dərc olunması, sitat gətirilmə sayının artırılması və tədqiqatların praktik tətbiq imkanlarının genişləndirilməsi ölkənin elmi potensialını daha da gücləndirə bilər. Alimlərimiz dünya elmi ictimaiyyətində layiqli yer tutmaq üçün elmi əsərlərinin keyfiyyətinə və aktuallığına xüsusi diqqət yetirməlidirlər. Eyni zamanda, elmi əsərlərin yazılması və dərc edilməsi üçün alimlərə lazımi dəstəyin göstərilməsi vacibdir. 

Nəticə etibarilə elmi əsərlər elmin inkişafının əsas dayaqlarından biridir və onların yazılması, yayılması və tətbiq olunması elm siyasətinin prioritet istiqamətlərindən biri olmalıdır. Alimlərin əsas məhsulu olan elmi nəşrlər həm yerli, həm də qlobal miqyasda tanınmalı, ölkəmizin elmi brendinə çevrilməlidir. Bu məqsədlə dövlət və aidiyyəti qurumlar elmi əsərlərin keyfiyyətinin artırılmasını və onların dünya elminə inteqrasiyasını dəstəkləməli, alimlər isə daim yenilənən elmi yanaşmalarla bilik bazasını zənginləşdirməlidirlər”.

Onun sözlərinə görə, ümumilikdə görüşdə qaldırılan məsələlər və irəli sürülən təkliflər Azərbaycanın elmi potensialının gücləndirilməsi üçün mühüm istiqamətləri müəyyənləşdirir. Əgər bu addımlar sistemli şəkildə həyata keçirilsə, ölkəmizin elm və texnologiya sahəsində beynəlxalq rəqabət qabiliyyəti daha da artacaq.

Qeyd edək ki,  Elçin Hüseynovun beynəlxalq qiymətləndirmə sistemlərində h-indeksi – 26, i10-indeksi – 41, istinad sayı 1200-dən yuxarıdır.