NASA-nın kosmik aparatı indiyədək Günəşə ən yaxın məsafədən “sağ çıxaraq” tarix yazıb.

“Azərbaycan müəllimi” xəbər verir ki, elm adamları bir neçə gün davam edən yandırıcı uçuşdan sonra cümə axşamı gecəyarısına yaxın Günəş Zondundan (Parker Solar Probe) siqnal alıblar.

NASA bildirib ki, zond günəş səthindən cəmi 3,8 milyon mil (6,1 milyon km) keçdikdən sonra "sağ" qalıb və normal işləyir. Zond Milad ərəfəsində ulduzun xarici atmosferinə düşüb, Günəşin necə işlədiyini daha yaxşı başa düşmək üçün çox yüksək temperaturlara və həddindən artıq olan radiasiyaya dözüb.

NASA-nın veb-saytının verdiyi məlumata görə, saatda 692 000 km/saat sürətlə hərəkət edən aparat 980 selsi dərəcə temperatura qədər dözüb.

“Günəşin bu cür yaxından tədqiqi ”Parker Solar Probe"a elm adamlarına bu bölgədəki materialın milyonlarla dərəcəyə qədər necə qızdırıldığını daha yaxşı başa düşməyə, günəş küləyinin (Günəşdən qaçan davamlı material axınının) mənşəyini izləməyə kömək edən ölçmələr aparmağa imkan verir və enerjili hissəciklərin yaxın işıq sürətinə necə sürətləndiyini kəşf edin", - deyə agentlik bildirib.

NASA-nın elmi rəhbəri Dr. Nikola Foks "BBC News"a daha əvvəl demişdi: “Əsrlər boyu insanlar Günəşi öyrəniblər, amma siz bir yerin atmosferini o yerə həqiqətən getmədən təcrübədən keçirə bilməzsiniz. Və beləliklə, biz ulduzumuzun atmosferini oradan uçmadıqca hiss edə bilmərik".

Parker Günəş Zondu 2018-ci ildə günəş sistemimizin mərkəzinə doğru yola salındı. O, artıq Günəşin yanından 21 dəfə keçmişdi, getdikcə yaxınlaşırdı, lakin Milad gecəsi ziyarəti rekord qırdı. Ən yaxın məsafədə zond ulduzumuzun səthindən 3,8 milyon mil (6,1 milyon km) uzaqda idi.

Bu o qədər də yaxın səslənməyə bilər, amma Dr. Foks bunu perspektivə çevirdi. "Günəşdən 93 milyon mil uzaqdayıq, ona görə də Günəşlə Yeri bir metr aralı qoysam, Parker Solar Probe Günəşdən 4 sm uzaqlıqdadır. Bu olduqca yaxındır."

Zond 1400C temperatura və bortdakı elektronikanı sındıra biləcək radiasiyaya dözürdü. O, 11,5 sm (4,5 düym) qalınlığında karbon-kompozit qalxanla qorunurdu, lakin kosmik gəminin taktikası sürətlə girib-çıxmaq idi. Əslində, o hər hansı bir insan tərəfindən hazırlanmış obyektdən daha sürətli hərəkət etdi, saatda 430 000 mil sürətlə uçdu. Bu, Londondan Nyu-Yorka 30 saniyədən az müddətdə uçmağa bərabər idi.

Parkerin sürəti Günəşə doğru düşərkən hiss etdiyi böyük cazibə qüvvəsindən irəli gəlirdi.

Bəs Günəşə “toxunmaq” üçün bütün bu səylərə niyə getməlisən?

Alimlər ümid edirlər ki, kosmik gəmi ulduzumuzun xarici atmosferindən - onun tacından keçərkən çoxdankı sirri həll edəcək məlumatlar toplayacaq. Uelsdəki Beşinci Ulduz Laboratoriyasının astronomu Dr. Jenifer Millard "Tac, həqiqətən, istidir və bunun səbəbini bilmirik" dedi.

"Günəşin səthi təxminən 6000C-dir, lakin tac, günəş tutulmaları zamanı görə biləcəyiniz bu incə xarici atmosfer milyonlarla dərəcəyə çatır və bu, Günəşdən daha uzaqdadır. Bəs o atmosfer necə istiləşir?"

Missiya həmçinin alimlərə günəş küləyini – tacdan çıxan yüklü hissəciklərin daimi axınını daha yaxşı başa düşməyə kömək etməlidir. Bu hissəciklər Yerin maqnit sahəsi ilə qarşılıqlı əlaqədə olduqda səma göz qamaşdıran auroralarla işıqlanır. Lakin bu sözdə kosmik hava da problemlər yarada bilər, elektrik şəbəkələrini, elektronika və rabitə sistemlərini sıradan çıxara bilər.

"Günəşi, onun fəaliyyətini, kosmik havanı, günəş küləyini anlamaq Yerdəki gündəlik həyatımız üçün çox vacibdir", - deyə Dr. Millard bildirib.

Kosmik gəminin Yerlə əlaqəsi kəsilərkən NASA alimləri Milad bayramını həyəcanla gözləmək məcburiyyətində qalıblar. Doktor Foks evə bir siqnal gələn kimi zondun yaxşı olduğunu bildirmək üçün komandanın ona yaşıl ürək mesajı göndərməsini gözləyirdi. O, əvvəllər cəsarətli cəhddən əsəbi olduğunu, lakin araşdırmaya inandığını etiraf etdi.

"Mən kosmos gəmisi üçün narahat olacağam. Amma biz həqiqətən də onu bütün bu qəddar şərtlərə tab gətirmək üçün dizayn etmişik. Bu, çətin, sərt kiçik kosmik gəmidir".