Nəhayət, Uran və Neptunun daxilində nə baş verdiyini anlaya bilərik və cavab olduqca təəccüblüdür: Hər iki planetin daxilində okean ola bilər.

"Azərbaycan müəllimi" "New York Times"a istinadən xəbər verir ki, sözügedən planetlərin daxilində su kütləsinin ola biləcəyi fikri Berkli Kaliforniya Universitetinin planetoloqu Burkhard Militzer tərəfindən irəli sürülüb və bazar ertəsi günü "Proceedings of the National Academy of Sciences" jurnalında dərc olunub. Bu tapıntı Günəş sistemindəki digər planetlərdən fərqli olaraq, Uran və Neptunun qəribə maqnit sahələrini izah edə bilər.

London İmperial Kollecində kosmos və planetşünaslıq üzrə alim Adam Masters Uran və Neptunun daxili strukturları haqqında əvvəllər heç nə bilinmədiyini, lakin yeni fərziyyələrin maraqlı olduğunu deyib.

Yerin maqnit sahəsi onun nüvəsində yaranır və bu, planetin oxu ilə təxminən eyniləşən dipol adlanan aydın şimal və cənub qütblərini formalaşdırır. Astronomiya Tədqiqatları üzrə Universitetlər Assosiasiyasının astronomu və planetoloqu Heidi Hammel bildirir: "Sanki planetin içində böyük, nəhəng bir maqnit var. Bu, həmçinin Yupiter, Saturn, Yer və Yupiterin bəzi peykləri üçün də keçərlidir.

NASA-nın "Voyager 2" kosmik gəmisi 1986-cı ildə Uranın yanından keçərkən qeyri-adi bir şey kəşf etdi. "Maqnit sahəsi çox əyilmiş və planetin mərkəzindən kənara çəkilmişdi", - deyə doktor Hammel qeyd edir. Elm adamları əvvəlcə bu nizamsız sahənin Uranın yaranışının əvvəllərində nəhəng bir zərbənin təsiriylə yaranmış ola biləcəyini düşündülər. Lakin üç il sonra kosmik gəmi Neptunun yanından keçəndə də eyni hadisə baş verdi və onun maqnit sahəsinin də əyildiyini gördülər.

Burkhard Militzerin təklifi bu mübahisəni həll etməyə yönəlib. Bu, iki buz nəhənginin daxili quruluşlarını modelləşdirmək üçün 500 atomun hərəkətini təqlid etməyə əsaslanır. Bu model hər iki planetin xarici atmosferinin altında 5000 mil qalınlığında su təbəqəsinin olduğunu göstərir.

Dr. Militzer bildirir ki, bunun bir okean olduğunu düşünürlər. Orada qarışmış hidrogen var və maqnit sahəsi üçün vacib olan yüksək keçiriciliyə malikdir.

Bu okean Yer səthindəki təzyiqdən 60.000 dəfə çox təzyiqə malik olacaq, buna görə də Yerdəki sudan fərqli olaraq, daha çox superkritik maye – qaz və mayenin qarışığı kimi davranacaq.

Əsas məsələ budur ki, bu su neft və su kimi okeanı hər bir planetin nüvəsindən ayıran karbonla zəngin təbəqədən ayrılacaq. Uranın nüvəsi Merkurinin ölçüsündə, Neptunun nüvəsi isə bir qədər böyük, Mars ölçüsündədir.

Əvvəllər elm adamları hər iki planetin daxili hissələrinin daha qarışıq olacağını düşünürdülər. "Yeni tapıntı suyun karbondan ayrılmasını izah edir", - deyə Dr. Militzer qeyd edir. O, əlavə edərək bildirir: "Üstünə hidrogen əlavə edildikdə, su təbəqəsi əriyərdi, lakin buz nəhəngi planetlər Günəşdən daha böyük məsafədə olduqları üçün Yupiter və Saturndan daha az hidrogenlə əmələ gəlmiş ola bilərlər.

Bu su təbəqəsi planetlərin maqnit sahələrinin yaranmasına səbəb olacaq, nüvələr isə bu prosesə təsir etməyəcək.

Dr. Militzerin ideyası, əsasən, Yupiter və Saturn ilə Uran və Neptun arasındakı fərqi izah etməyə kömək edir. Kolorado Universitetinin astrofizika və planetar elmləri professoru Fran Bagenal bu barədə belə deyir: "Günəş sistemimizi anlamaq üçün ilk addım qaz nəhəngi planetlər ilə yer planetləri arasındakı fərqi başa düşməkdir. Sonra isə hidrogen planetləri və buz nəhənglərini öyrənməliyik".

Bu tapıntı, həmçinin NASA-nın növbəti onillikdə Urana qayıtmaq təklifinə də əsas verə bilər. Orbitə çıxan bu kosmik gəmi Uranın daxili quruluşunu və maqnit sahəsini ölçmək üçün alətlər daşıyacaq və bu su təbəqəsinin mövcudluğunu araşdıra biləcək.

"Bu, Uranı araşdırmaq üçün başqa bir səbəbdir", - deyə Dr. Bagenal vurğulayır.