Qərbi Azərbaycandakı Qaraqoyunlu adlanan region 1938-ci ilin yanvar ayına qədər Qazax qəzasının Dilicanın tərkibində olmuşdur. Bu regionda 14 kənd mövcud olmuşdur: Haqqıxlı, Alaçıqqaya, Murteyil, Ağkilsə, Polad, Salah, Göyərçin, Qaraqaya, Yanıqpəyə, Çaykənd, Böryabad, Əmirxeyir, Gölkənd və Cıvxılı.

1938-ci ildə bu kəndlərdən Qaraqaya, Yanıqpəyə, Çaykənd, Böryabad, Əmirxeyir, Gölkənd və Cıvxılı kəndləri yeni təşkil edilmiş Krasnoselo rayonunun tərkibinə, Haqqıxlı, Alaçıqqaya, Murteyil, Ağkilsə, Salah, Polad və Göyərçin kəndləri isə İcevan rayonunun tərkibinə keçirilib.

Bu 14 kəndin hamısı sovetləşmədən əvvəl Çaykənd kəndindəki koxvalığa tabe olub. Bütövlükdə isə bu kəndlərin məskunlaşdığı ərazi Qaraqoyunlu dərəsi, Qaraqoyunlu adlanıb. Burada yerləşən 14 kəndin əhalisi ən azı beş dəfə (1895–1896, 1905–1907, 1918–1920, 1948–1953, 1988) erməni millətçiləri tərəfindən doğma torpaqlarından qovulublar. Bu illərdə əhali uzun müddət qurub-yaratdıqları hər şeyi itiriblər. XX əsrin əvvəllərində isə bu ərazidə məskunlaşan əhali mənəvi dəyərlərə daha çox önəm verməyə başladılar.

Araşdırmalar göstərir ki, Qaraqoyunlu kəndlərində ilk təhsil ocaqları dini mədrəsələr olub. Bu tipli məktəblər ilk dəfə Haqqıxlı, Polad, Qaraqaya, Çaykənd və Gölkənd kəndlərində ruhani təhsil almış mollaların evlərində təşkil olunurdu. Belə məktəblər arasında Haqqıxlıda Molla Nəbi məktəbi, Poladda Molla Həsən məktəbi, Qaraqayada Molla Vəli, Çaykənddə Molla Məhəmməd, Gölkənddə Molla Həşim məktəbi daha məşhur idi. Bu məktəblər 1890-cı ilə qədər fəaliyyət göstəriblər.

1890-cı ildən başlayaraq Qaraqoyunlu kəndlərinin bir neçəsində dünyəvi elmlərdən məlumat verən rus-tatar və rus-müsəlman məktəbləri yaradılıb. Rus dilində təşkil edilən bu məktəblər könüllülük prinsipi əsasında 2-3 sinifdən ibarət evlərdə fəaliyyət göstərib.

Tarixi məlumatlardan aydın olur ki, Qaraqoyunlu kəndlərində ilk dövlət məktəbi Qaraqoyunlunun mərkəzi kəndi olan Çaykənddə yaradılmış iki sinifli rusdilli məktəb olub.Araşdırmalara əsasən, Çaykənddə yaradılmış bu məktəbin ilk məzunu Bala Əfəndiyev olmuşdur. Bala İbrahim oğlu Əfəndiyev 1893-cü ildə Gəncə quberniyası, Qazax uyezdi, Qaraqoyunlu mahalının Çaykənd kəndində ruhani ailəsində doğulmuşdur. Onun mənsub olduğu Əfəndilər nəslinin başçısı, babası Hacı Alı Əfəndi təhsilli din xadimi, kəndin ruhani rəhbəri olub. Əfəndilər nəsli Qaraqoyunlu dərəsinin imkanlı, sayılıb-seçilən tayfalarından idi. Bala dünyaya gəlməmiş atası İbrahim Əfəndi dünyasını dəyişir. Bala ilə böyük qardaşı Lətif, anası Yaqutun - əmiləri Molla Məhəmmədin və Əhmədin himayəsində böyüyürlər. Əmisi Molla Məhəmməd Balanı təhsil almaq üçün molla yanına qoyur. İlk təhsilini kənd mollaxanasında almış Bala təhsilini artırmaq üçün 1907-ci ildə Çaykənddə açılan rus-tatar məktəbinin hazırlıq sinfinə daxil olur. O, bir il bu məktəbdə oxuduqdan sonra təhsilini 1908-ci ildə Qazaxdakı dördsinifli rus məktəbində davam etdirir. Bala təhsil aldığı illərdə ərəb, rus və digər dillərə də yiyələnir.

Araşdırmalara əsasən, Çaykənddə yaradılmış bu məktəbin ilk məzunu Bala Əfəndiyev olmuşdur. Bala İbrahim oğlu Əfəndiyev 1893-cü ildə Gəncə quberniyası, Qazax uyezdi, Qaraqoyunlu mahalının Çaykənd kəndində ruhani ailəsində doğulmuşdur. Onun mənsub olduğu Əfəndilər nəslinin başçısı, babası Hacı Alı Əfəndi təhsilli din xadimi, kəndin ruhani rəhbəri olub. Əfəndilər nəsli Qaraqoyunlu dərəsinin imkanlı, sayılıb-seçilən tayfalarından idi. Bala dünyaya gəlməmiş atası İbrahim Əfəndi dünyasını dəyişir. Bala ilə böyük qardaşı Lətif, anası Yaqutun - əmiləri Molla Məhəmmədin və Əhmədin himayəsində böyüyürlər. Əmisi Molla Məhəmməd Balanı təhsil almaq üçün molla yanına qoyur. İlk təhsilini kənd mollaxanasında almış Bala təhsilini artırmaq üçün 1907-ci ildə Çaykənddə açılan rus-tatar məktəbinin hazırlıq sinfinə daxil olur. O, bir il bu məktəbdə oxuduqdan sonra təhsilini 1908-ci ildə Qazaxdakı dördsinifli rus məktəbində davam etdirir. Bala təhsil aldığı illərdə ərəb, rus və digər dillərə də yiyələnir.
 

Qaraqoyunluların təkidi və tələbi ilə Çaykənd orta məktəbinə Bala Əfəndiyevin adı verilmiş və məktəbin qarşısında onun büstü qoyulmuşdur. Onu da qeyd etmək yerinə düşər ki, Bala Əfəndiyevin əmisi qızı və eyni zamanda həyat yoldaşı, 1906-cı ildə Çaykənd kəndində anadan olmuş Fatma xanım da ilk təhsilini Çaykənd kəndində alıb. Çaykənd orta məktəbinin məşhur məzunları haqqında ən geniş məlumatlar uzun müddət həmin məktəbin direktoru işləmiş, dəyərli ziyalılardan və ağsaqqallardan biri olan Qurban Yusif oğlu Süleymanovun yazıb nəşr etdirdiyi  “Əzəli Oğuz yurdum - Doğma Çaykəndim” adlı kitabında göstərilib.

Qərbi Azərbaycan İcmasının (QAİ) Çaykənd kənd icmasının sədri Əflatun Abdullayev qeyd edir ki, Çaykənd məktəbində fəaliyyət göstərən müəllimlərin əksəriyyəti elə kəndin öz sakinləri idi:
 

“Kadr çatışmazlığı səbəbindən 7 illik təhsili başa vuran məzunlar elə həmin məktəbdə müəllim kimi fəaliyyətə başlayırdı. O dövrdə məktəbə getmək çətin idi. Şagirdlər yolboyu müxtəlif maneələrlə qarşılaşır, bu da onların təhsili üçün əlavə problemlər yaradırdı. Bu vəziyyət həmin dövrdə təhsil almağın nə qədər çətin olduğunu və insanların bunun üçün böyük zəhmət çəkməli olduğunu göstərirdi.

1960-cı illərdən sonra kənd yerlərində iş tapmaq asan deyildi. Əsas məşğulluq sahələri müəllimlik və kolxoz təsərrüfatı ilə bağlı idi. Müəllimlər məktəbdə çalışır, digərləri isə sağımçılıq, əkinçilik və digər kənd təsərrüfatı işləri ilə məşğul olurdu. İş tapmayanlar əsasən ev təsərrüfatına kömək edir, yayda kolxoz işlərində iştirak edir, qışda isə öz becərdikləri məhsullarla dolanırdılar. Kənddə uşaq bağçası olmadığı üçün qadınlar əkin-biçin işlərinə uşaqlarını da aparmağa məcbur olurdu.

Çaykənddə təhsilə böyük önəm verilirdi. Qızlar və oğlanlar birlikdə təhsil alırdılar. Valideynlər uşaqlarının təhsildən yayınmasına imkan vermirdilər. Kənddə az sayda uşaq məktəbə getməsə də, ümumilikdə təhsil almaq vacib hesab olunurdu. Sonradan məzunlar müəllim, həkim, musiqiçi və digər peşələrə sahib olurdu. Yəni, kənddə elə bir mühit formalaşmışdı ki, savadlı olmaq normal və zəruri bir dəyər kimi qəbul edilirdi”.
 

Çaykənddə təşkil edilən məktəblər üç mərhələdə fəaliyyət göstərib:

1.İbtidai təhsil (1900–1920);

2.Yeddillik təhsil (1920–1935);

3.Orta təhsil (1935–1945; 1969–1988).

Bu təhsil illərində Haqqıxlı, Salah, Polad, Qaraqaya, Yanıqpəyə, Gölkənd, Əmirxeyir, Böryabad kəndlərinin gəncləri ibtidai, yeddillik və orta təhsil alıblar.

Qaraqoyunluda təhsilin inkişafını daha da genişləndirmək məqsədilə dövlət tərəfindən ilk dəfə 1937-ci ildə Gölkənddə ikimərtəbəli məktəb binası inşa edilib. Daha sonra, 1969–1970-ci illərdə Salah və Çaykənd kəndlərində müasir tələblərə cavab verən orta məktəb binaları tikilib. Qalan kəndlərdə isə orta məktəb binaları yerli təşkilatların hesabına inşa olunub.

Qaraqoyunluların mədəni-elmi inkişafında bu təhsil ocaqlarının rolu yüksək olub. Yerli əhali elmi biliyə böyük dəyər verdiyindən, məktəbi bitirən məzunlar yüksək elmi nailiyyətlər əldə edirdilər.

1922-ci ildən sonra Qaraqoyunlu kəndlərində təhsilin inkişafında mühüm dönüş yarandı. Bu vaxta qədər Haqqıxlı, Polad, Salah, Çaykənd, Gölkənd, Əmirxeyir, Yanıqpəyə, Qaraqaya kəndlərində yalnız ibtidai təhsil mövcud idi. 1922-ci ildən etibarən Çaykənddə 7 illik təhsilin əsası qoyulmağa başladı.
 

Elmə və təhsilə böyük marağı olan gənclər artıq başqa yerlərə getmədən, 7 illik təhsil almaq üçün Çaykənddə yaradılmış məktəbə üz tuturdular. Lakin bu dövr bir çox çətinliklərlə müşayiət olunurdu. Qaraqoyunlunun kəndlərinin əhalisi erməni daşnakları tərəfindən doğma yurdlarından qovulmuş, Azərbaycanın müxtəlif şəhər və rayonlarına səpələnmişdi. Bolşeviklərin həm Azərbaycanda, həm də Ermənistanda hakimiyyətə gəlməsi vəziyyəti müəyyən qədər dəyişmişdi. Bolşevik ruhlu rəhbərlər millətlər arasında münasibətlərin yaxşılaşmasına çalışır, yerlərindən qovulmuş əhalinin öz yurdlarına qaytarılmasını təşkil edirdilər. Bu tədbirlər nəticəsində Azərbaycan rayonlarında müvəqqəti məskunlaşan azərbaycanlılar doğma yurdlarına qayıtdılar.

Boş qalmış kəndlərdə tədricən evlər bərpa edilir, insanlar yenidən öz yaşayış tərzlərini qurmağa çalışırdılar. Lakin ən böyük çətinliklərdən biri dağıdılmış evlərin bərpası və əhalinin ağır maddi vəziyyətdən çıxarılması idi. Dəfələrlə talana məruz qalmış insanlar həyat tərzlərini yenidən qurmaq məcburiyyətində idilər. Bu mürəkkəb və keşməkeşli illərdə kəndlərdə təhsilin inkişafı da ciddi maneələrlə üzləşmişdi. Maddi çətinliklər səbəbindən məktəbdə təhsil alan şagirdlərin sayı azalmışdı. Hətta Çaykənddən uzaqda yerləşən kəndlərin uşaqları məktəbə gələ bilmirdilər.

Bundan əlavə, kəndlərdə maddi çətinliklərlə yanaşı, ixtisaslı müəllimlərin də ciddi çatışmazlığı var idi. Bu səbəbdən tədrisin keyfiyyəti və davamlılığı üçün əlavə tədbirlərin görülməsi zərurətə çevrilmişdi.

1922-ci ildən Çaykənd kəndində fəaliyyət göstərən kənd gənclər məktəbində şagirdlərin təhsilə cəlb edilməsində bir sıra çətinliklər mövcud idi. Bu illərdə fərdi təsərrüfatçılıq geniş yayılmışdı. Torpaq əhaliyə paylanmış, sakinlər bu torpaqlardan xüsusi təsərrüfat sisteminə uyğun şəkildə istifadə edirdilər. Əhalinin əsas məşğuliyyəti əkinçilik və heyvandarlıq idi. Buna görə də Qaraqoyunlu dərəsinin bütün kəndlərində insanlar gecəni gündüzə qataraq zəhmətləri ilə güzəranlarını yaxşılaşdırmağa çalışırdılar.

Digər kəndlərdə olduğu kimi, Çaykənddə də ruhani təhsilli adamlar az sayda idi. Onların fəaliyyəti isə nəzarət və təzyiqlər altında idi. Bu şəraitdə yaşamaq çətin olduğundan kəndlərin nisbətən varlı sakinləri övladlarını Qazax şəhərinə, Gəncəyə və İrəvana oxumağa göndərirdilər. Lakin bu, bütün əhalini təmin edə bilmirdi. Buna görə də kəndlərin qabaqcıl adamları qonşu Qazax rayonundan və İrəvan mahalından savadlı şəxsləri dəvət edərək övladlarına dərs vermələrini təşkil edirdilər.

Uşaqların birlikdə oxuması üçün xüsusi məktəb binaları yox idi. Belə bir bina yalnız Çaykənddə mövcud idi. Yeddi otaqdan ibarət bu bina kəndin mərkəzində, Dilican-Çəmbərək yolunun üstündə yerləşirdi. Rusiya hökuməti bu binanı "Zayej" adlandıraraq 1905-ci ildə öz nümayəndələri üçün inşa etdirmişdi. Burada rus nümayəndələri yerləşərək ətraf kəndlərə nəzarət edir və rəhbərlik edirdilər.

Həmin binanın bir-iki otağında uşaqların təhsil almasına, bir otağında isə həkim məsləhətinin verilməsinə icazə verilmişdi. 1922-ci ildən etibarən Çaykənd kəndində 7 illik natamam məktəb fəaliyyətə başladı. 1930-cu ildən sonra bina tamamilə məktəbin ixtiyarına verildi. Burada tədris üçün lazımi avadanlıqlar əldə edildi və təlim üçün ən zəruri şərait yaradıldı. 1935-ci ildən isə bu məktəb tam orta məktəbə çevrildi.

Müəllimin nüfuzu Qaraqoyunlu kəndlərinin hamısında yüksək səviyyədə idi. Bunun əsas səbəbi Qaraqoyunlu kəndlərində yaşayan insanların elmə, sənətə, mədəniyyətə, ən başlıcası isə halal zəhmətə və dürüstlüyə olan səmimi münasibəti idi. Əgər bu keyfiyyətlər olmasaydı, Qaraqoyunlu gəncləri təhsildə yüksək nailiyyətlər əldə edə bilməzdilər.

1930-1940-cı illər Qaraqoyunlu kəndlərində pedaqoji orta təhsilli müəllimlik hüququ almış gənc kadrların yetişdiyi dövr oldu.

Həmin illərdə İrəvan, Gəncə, Qazax və Bakı şəhərlərində pedaqoji təhsil almış kadrların siyahısını təqdim edirik:

1. Abdullayev Həmid Qəşəm oğlu, 1938, İrəvan;

2. Abdullayev Qaraca Eyyub oğlu, 1939, Qazax;

3. Aliyev Oruc Ramazan oğlu, 1937, İrəvan;

4. Babayev Miri Mansur oğlu, 1938, Bakı;

5. Babayev Zəryar Qulu oğlu, 1938, Gəncə;

6. Babayev Sarı Mansur oğlu, 1936, Gəncə;

7. Mahmudov Bəşir Qasım oğlu, 1936, İrəvan;

8. Mahmudov Nəsir Qasım oğlu, 1938, İrəvan;

9. Əhmədov Qulu Abdulla oğlu, 1938, İrəvan;

10. Əhmədova Mehri Arıx qızı, 1937, Qazax;

11. Əfəndiyev Xalid Məhəmməd oğlu, 1937, Gəncə;

12. Əfəndiyev Qurban Həsən oğlu, 1937, Bakı;

13. Əsgərov Əkbər Alı oğlu, 1936, Bakı;

14. Osmanov Osman Qurban oğlu, 1937, Bakı;

15. Osmanov Seyfəddin Qurban oğlu, 1937, İrəvan;

16. Osmanov Sərvaz Alı oğlu, 1936, İrəvan;

17. Osmanov Hüseyn Qara oğlu, 1936, İrəvan;

18. Qarayev İslam Şöbbəli oğlu, 1937, İrəvan;

19. Kərimov Məmməd Osman oğlu, 1937, İrəvan;

20. Kərimov Səməd Osman oğlu, 1938, İrəvan;

21. Hətəmov Nəbi Abdulkərim oğlu, 1938, İrəvan;

22. Məmmədova Gilas Məsim qızı, 1938, Qazax;

23. Məmmədov Məhərrəm Məmməd oğlu, 1932, Bakı;

24. Musayev İsa Musa oğlu, 1936, Bakı;

25. Məhmudov Mustafa Pirməmməd oğlu, 1937, İrəvan;

26. Nəsibov Yusif Neymə oğlu, 1938, İrəvan;

27. Nəsibov Əsəd Neymə oğlu, 1936, Gəncə;

28. Həsənov Osman Gülməmməd oğlu, 1934, Gəncə;

29. Həsənov İsmayıl Gülməmməd oğlu, 1938, Gəncə;

30. Həsənov Mansur Gülməmməd oğlu, 1936, Gəncə;

31. Həsənov İmran Gülməmməd oğlu, 1936, Gəncə;

32. İsmayılov İlxıçı Mustafa oğlu, 1939, İrəvan;

33. İsgəndərov Allahverdi Tapdıq oğlu, 1938, İrəvan;

34. Ustalıyev Ustalı Mustafa oğlu, 1938, Gəncə;

35. Sevdimalıyev Məmmədalı Yusif oğli, 1936, Bakı;

36. Hacıyev Şəbdin Səvdimalı oğlu, 1935, Bakı;

37. Hətəmov Şamo Abdulkərim oğlu, 1932, Bakı;

38. Hətəmov Nağı Abdulkərim oğlu, 1934, Bakı;

39. Babayev Əmirxan Mansur oğlu, 1935, Bakı;

40. Məmmədov Vəli Məsim oğlu, 1935, İrəvan.

1930-1940-cı illər Qaraqoyunlu kəndlərində məktəblərin və dərs demək hüququ qazanmış müəllimlərin artdığı dövr olub. Apardığımız araşdırmalardan aydın oldu ki, bu illərdə kənd məktəblərinə gələn müəllim kadrlarının böyük hissəsini İrəvandakı N. Nərimanov adına pedaqoji texnikumun məzunları təşkil edirdi.

Bəzi kəndlərin gəncləri Qazax şəhərindəki müəllimlər seminariyasında, digərləri isə Gəncə və Bakı şəhərlərindəki pedaqoji məktəblərdə təhsil alaraq vətənə qayıdır, sevimli sənətlərini xalqın övladlarına xidmət etməyə həsr edirdilər. Bu dövrdə Qaraqoyunlu kəndlərində müəllim kadrları o qədər çoxalmışdı ki, onlar təkcə Qaraqoyunlu kəndlərində deyil, qonşu Göycə kəndlərində də işləməli olurdular.

1930-1940-cı illər təkcə təhsil deyil, bütün sahələrdə inkişaf dövrü olub. Məktəblər artıq yerli kadrlarla təmin edilirdi. Ən sevindirici cəhətlərdən biri isə kəndlərdə valideynlərin məktəbə, təhsilə və müəllimlərə böyük sevgi və hörmət bəsləməsi idi. Əhali müəllimləri yüksək qiymətləndirir, onların verdiyi təhsilə böyük önəm verirdi. Bu, həmin dövrdə təhsilin inkişafına böyük töhfə vermişdi.
 

Çaykənd məktəbinin ilk qadın məzunu Fatma Molla Məhəmməd qızı Əfəndiyeva olub. Fatma xanım 1906-cı ildə, keçmiş Dilican nahiyəsinin Çaykənd kəndində, Molla Məhəmmədin ailəsində dünyaya göz açıb.

Burada Fatma xanımın atası Molla Məhəmməd çox savadlı, söhbətcil, xeyirxah və şair ruhlu bir insan idi. O, dünyəvi elmlərə üstünlük verən ruhani təhsilli bir şəxs idi. İki oğluna, bir qızına və bir qardaşı oğluna ruhani təhsil verməklə yanaşı, onları dünyəvi elmləri öyrədən məktəblərdə də oxudub. Fatma Əfəndiyeva 1915-ci ildə Çaykənd məktəbinin birinci sinfinə qəbul olmuş və 1922-ci ildə oranı bitirib.

Çaykənd məktəbinin ilk məzunu Bala Əfəndiyev 1922-ci ildə Bakıdan Ermənistana göndərildiyi zaman Fatma ilə ailə qurur və onu özü ilə birlikdə İrəvana aparır. Fatma Əfəndiyeva 1922-1928-ci illərdə İrəvanda yaşamış və fəaliyyət göstərib.

Fatma xanımın İrəvandakı fəaliyyəti haqqında, Ermənistanda uzun illər (1922-1974) yüksək vəzifələrdə çalışmış, tanınmış dövlət xadimi Rza Vəliyev özünün "Keçmişdən səhifələr" kitabında yazır:

"Xırda millətlər içərisində aparılan iş haqqında danışarkən azərbaycanlı qadınlar arasında görülən işləri unutmaq olmaz. 1920-ci illərdə İrəvanda təşkil edilmiş "Xüsusi qadınlar klubu" bu sahədə böyük rol oynamışdır. 1923-1928-ci illərdə bu kluba Fatma Əfəndiyeva rəhbərlik etmişdir. Klub azərbaycanlı qadınlar arasında çox səmərəli və faydalı iş görmüş, sözün tam mənasında onların maariflənməsi və ictimai həyatda iştirak etməsi üçün bir mərkəzə çevrilmişdir”.

Fatma xanımın həyatı, Bala Əfəndiyevin dövlət qulluğundakı fəaliyyəti ilə bağlı olaraq, Zaqafqaziyanın mərkəzi şəhərlərində - İrəvan, Tiflis və Bakı arasında keçmişdir.
 

Çaykənd məktəbin ilk yetirmələrindən biri Zeynalov Murad Mahmud oğlu olmuşdur. Murad Zeynalov 1908-ci ildə Çaykənd kəndində anadan olub. O, ilk təhsilini kənddəki mollaxanada alsa da, əsas təhsilini 1916-cı ildə Çaykənddə fəaliyyət göstərən yerli məktəbdə alıb. 1916-cı ildə həmin məktəbin birinci sinfinə daxil olmuş və 1925-ci ildə 7-ci sinfi bitirib.

Murad Zeynalov bir müddət kənddə müəllimlik etmiş, Çaykənd məktəbinin ilk müəllimlərindən biri olub. O, ibtidai siniflərdə dərs aparmış, kəndin savadlanmasına öz töhfəsini verib.

O, Azərbaycan Respublikasının Şamaxı rayonu, Çaykənd kəndində də müəllimlik fəaliyyəti göstərib. Həyatı boyu təhsilin inkişafına töhfə verən Murad Zeynalov, kənd məktəbinin formalaşmasında mühüm rol oynayıb.
 

Nəbiyeva Həcər Mustafa qızı Çaykənd orta məktəbini bitirən ilk iki qızdan biri idi. O, 1941-ci ildə Haqqıxlı kəndində anadan olub. O, yeddillik təhsilini doğulduğu kənddə alıb. Elmə böyük həvəsi olan Həcərin orta təhsil alması üçün atası Mustafa kişi onu Çaykəndə gətirərək qohumlarının evində yerləşdirilib.

Həcər Nəbiyeva üç il Çaykənd məktəbində təhsil almış və 1958-ci ildə orta məktəbi bitirib. Daha sonra kəndinə qayıdaraq orada fəaliyyət göstərən yeddillik məktəbə müəllim təyin edilib.
 

Çaykənd orta məktəbini bitirən ikinci qız İbrahimova Səmər olub. O və Həcər Nəbiyeva Haqqıxlı kəndindən idilər. Məktəbdə də, məktəbdən kənarda da daim birlikdə olduqları üçün hamı onları əkiz bacılar hesab edirdi. Əslində isə onlar yaxın qohum idilər.

Səmər İbrahimova 1925-ci ildə Haqqıxlı kəndində müəllim ailəsində doğulub. Onun atası Həsən kişi Haqqıxlı kəndində məktəbin əsasını qoyanlardan biri olub. O, ömrü boyu müəllimlik etmiş və respublikanın "Əməkdar müəllimi" adına layiq görülüb.

Səmər belə bir ziyalı ailəsində böyüyüb tərbiyə almışdır. Haqqıxlı məktəbində yeddillik təhsilini, Çaykənd orta məktəbində isə onillik təhsilini başa vurub. 1941-ci ildə orta məktəbi bitirən Səmər ömrünün sonuna qədər doğma kəndində müəllimlik edib.
 

Çaykənd elmi ənənələri ilə seçilən, bir çox görkəmli alim və ziyalı yetişdirmiş məkanlardan biridir. Burada doğulub böyüyən alimlər müxtəlif elmi sahələrdə mühüm nailiyyətlər əldə edərək, Azərbaycanın və dünyanın elmi ictimaiyyətinə töhfələr vermişlər. Onların arasında fizika, mühəndislik, informatika və digər sahələrdə tanınmış mütəxəssislər yer alır. Çaykəndin yetirmələri elmi araşdırmaları, beynəlxalq nəşrləri və pedaqoji fəaliyyəti ilə seçilərək, gənc nəslə örnək olurlar. Bu yazıda həmin alimlərdən bəzilərinin elmi fəaliyyəti və nailiyyətləri haqqında məlumat veriləcək.

Həsənova Xəyalə Əjdər qızı 10 iyun 1985-ci ildə Ermənistan Respublikasının Çəmbərək rayonunun Çaykənd kəndində anadan olub. O, 2003-cü ildə Sumqayıt şəhəri H.Z.Tağıyev qəsəbəsində yerləşən 6 saylı tam orta məktəbi əla qiymətlərlə bitirib. Həmin il Azərbaycan Texniki Universitetinin “İnformatika və hesablama texnikası” fakültəsinə qəbul olunub.

2007-ci ildə universiteti “Məlumatların mühafizəsi” ixtisası üzrə bitirərək magistratura təhsilinə davam edib. 2009-cu ildə Azərbaycan Texniki Universitetinin magistratura pilləsini fərqlənmə diplomu ilə başa vurub və Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutunda kiçik elmi işçi kimi fəaliyyətə başlayıb. 2011-ci ildə Fizika İnstitutunda aspiranturaya qəbul olunub. 2014-cü ildən Fizika İnstitutunda elmi işçi, 2022-ci ildən isə böyük elmi işçi kimi fəaliyyətini davam etdirir.

2021-ci ildə “Məxsusi və güclü aşqarlanmış Bi₁₋ₓSbₓ bərk məhlullarının qalvanomaqnit xassələri" mövzusunda dissertasiya işini müdafiə edərək yarımkeçiricilər fizikası üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini alıb. 2021-ci ildən etibarən Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin “Kompüter mühəndisliyi” kafedrasında 0,5 ştat əvəzçi dosent vəzifəsində çalışır.

2013-2014-cü illərdə İsveç Dünya Alimləri Federasiyası tərəfindən verilən Milli Təqaüd Proqramının qalibi olub. Yerli və xarici jurnallarda çap olunan 20-dən çox məqalə və tezisin müəllifidir.

Hacıyev Şərif Hacı oğlu 28 noyabr 1961-ci ildə Qərbi Azərbaycanın Çəmbərək (Krasnoselo) rayonunun Çaykənd kəndində anadan olub. 1978-ci ildə Bala Əfəndiyev adına Çaykənd kənd orta məktəbini bitirib. 1980-1985-ci illərdə keçmiş Kirovabad – indiki Gəncə Kənd Təsərrüfatı Akademiyasında ali təhsil alıb və həmin ildə Moskva şəhərində Timiryazev adına Kənd Təsərrüfatı Akademiyasının əyani aspiranturasına qəbul olunub.

1989-cu ildə aspiranturanı müvəffəqiyyətlə bitirərək kənd təsərrüfatı elmləri namizədi adına layiq görülüb. 2000-2004-cü illərdə Azərbaycan Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasında ikinci ali təhsil alaraq Dövlət və Bələdiyyə İdarəetməsi ixtisasına yiyələnib.

Əmək fəaliyyətinə 1985-ci ildə Elmi-Tədqiqat Kənd Təsərrüfatı İnstitutunda böyük elmi işçi kimi başlayıb. 1991-2001-ci illərdə Abşeron Rayon İcra Hakimiyyətində əvvəlcə şöbə müdiri, daha sonra icra başçısının müavini, eləcə də Kənd Təsərrüfatı və Ərzaq İdarəsinin rəisi vəzifələrində çalışıb.

2001-2012-ci illərdə Təhsil Nazirliyinin tabeliyində olan Bakı Peşə Liseyinin direktoru vəzifəsini icra edib. 2012-2022-ci illərdə isə özəl tikinti şirkətinə rəhbərlik edib.

Məmmədov Yasin Nəsir oğlu 1 may 1963-cü ildə Qərbi Azərbaycanın (indiki Ermənistan Respublikası) Çəmbərək rayonunun Çaykənd kəndində müəllim ailəsində anadan olub. 1980-ci ildə Çaykənd orta məktəbini bitirib və həmin il Bakı Dövlət Universitetinin Tətbiqi riyaziyyat fakültəsinə qəbul olunub. 1983-cü ildə üçüncü kursu tamamladıqdan sonra təhsilini Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin Hesablama Riyaziyyatı və Kibernetika fakültəsində davam etdirib.

1986-cı ildə universiteti bitirib və eyni fakültədə aspiranturaya qəbul olunub. 1989-cu ildə aspiranturanı başa vurub, 1990-cı ildə dissertasiya işini müdafiə edərək fizika-riyaziyyat elmləri namizədi elmi dərəcəsini alıb. İxtisası differensial tənliklər üzrədir.

1990-1991-ci illərdə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Geologiya İnstitutunda elmi işçi kimi fəaliyyət göstərib. 1992-ci ilin əvvəlində Moskvaya köçüb və daimi olaraq orada yaşayır. Sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğuldur, öz firmasına rəhbərlik edir və xarici şirkətlərə konsultasiya xidmətləri göstərir.

Oğlu, Məmmədov Dəniz Yasin oğlu, 30 yaşındadır və Moskva Turizm Universitetini bitirib. Həyat yoldaşı, Məmmədova Olqa Konstantinovna, Moskva Tibb Universitetinin məzunudur.

Onun dissertasiya mövzusu "Qarışıq tip differensial tənliklər" olub.

Kimya üzrə elmlər doktoru, professor Misir Albaba oğlu Əhmədov 24 iyul 1936-cı ildə Qərbi Azərbaycanın Çəmbərək (Krasnoselsk) rayonunun Çaykənd kəndində zəhmətkeş bir ailədə anadan olub.

1943-1950-ci illərdə Çaykənd kənd 8 illik məktəbində təhsil alıb və yeddinci sinfi bitirdikdən sonra Qazax Rayon Kənd Təsərrüfatı Məktəbində dörd illik baytarlıq kursunu başa vurub. Daha sonra hərbi xidmətə çağırılıb. Hərbi xidmətini tamamladıqdan sonra Sumqayıt şəhərinə gedərək Sumqayıt Boru Prokat Zavodunda işləməyə başlayıb və eyni zamanda orta təhsilini başa çatdırıb.

1961-1967-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Kimya fakültəsində ali təhsil alıb.

11 aprel 1974-cü ildə kimya üzrə dissertasiya müdafiə edərək elmlər namizədi elmi dərəcəsini alıb. 21 aprel 1982-ci ildə baş elmi işçi, 22 may 1992-ci ildə isə doktorluq dissertasiyasını müdafiə edərək kimya üzrə elmlər doktoru olub.

1999-2003-cü illərdə Türkiyə Respublikasının Firat Universitetində professor kimi fəaliyyət göstərib və kafedra müdiri vəzifəsində çalışıb.

Elmi fəaliyyətini Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Polimer Materiallar İnstitutunda və Firat Universitetində davam etdirib. Xarici jurnallarda 100-dən çox elmi məqaləsi dərc olunub. 2003-cü ildən təqaüddədir və hazırda Türkiyənin İzmir şəhərində yaşayır.

Ailəlidir. Oğlu Pərviz Əhmədov, İzmir Ege Universitetinin İnşaat fakültəsində çalışır və inşaat elmləri üzrə professordur.

Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi, Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetinin Fizika və Kimya kafedrasının dosenti, kimya üzrə fəlsəfə doktoru Nəbi Miri oğlu Babayev 1949-cu il fevralın 12-də Qərbi Azərbaycanın Qaraqoyunlu mahalının Çaykənd kəndində anadan olub.

1970-ci ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Kimya fakültəsini bitirib. 1976-cı ildən etibarən Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetində pedaqoji fəaliyyət göstərir. 1982-ci ildə Dnepropetrovsk Dövlət Universitetində “Aromatik karbohidrogenlərin luis turşularının iştirakı ilə epixlorhidrinin alkenil törəmələri ilə alkilləşməsi” mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edərək kimya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini alıb.

1996-cı ildən AzMİU-nun Kimya kafedrasının dosenti vəzifəsində çalışır.

Elmi tədqiqatlarında polifunksional üzvi monomerlərin müqayisəli reaksiyaya girmə qabiliyyətlərini araşdırıb. İlk dəfə aromatik birləşmələrin epixlorhidrinin alkeniləvəzli törəmələri ilə tsikloalkenləşmə reaksiyalarını tədqiq edib. Həmçinin çoxnüvəli aromatik karbohidrogenlərin epoksid törəmələrinin alınma üsullarını müəyyənləşdirib.

Aromatik sıra epoksid birləşmələrin, ED-20 və digər epoksid qatranların modifikasiya, plastifikasiya və stabilləşdirici xassələrini tədqiq edib və bu əsasda müxtəlif tərkibli kompaundlar hazırlayıb.

Elmi işlərinin nəticələri Moskvanın “Tətbiqi kimya jurnalı”, Sankt-Peterburqun “Üzvi kimya jurnalı”, AMEA-nın məruzələri, “Azərbaycan Kimya jurnalı” və digər nüfuzlu elmi nəşrlərdə dərc olunub.

Üç müəlliflik şəhadətnaməsinə və 10 dərs vəsaitinə müəlliflik edib. Moskva, Budapeşt, İrkutsk, Tbilisi, İstanbul və Respublika konfranslarında, XII Mendeleyev qurultayında elmi məruzələrlə çıxış edib.

Kimya üzrə elmlər doktoru, professor Novruz Hüseynqulu oğlu Əhmədov 1961-ci ildə Qərbi Azərbaycanın Çəmbərək (Krasnoselsk) rayonunun Çaykənd kəndində anadan olub. 1967-1977-ci illərdə Bala Əfəndiyev adına Çaykənd kənd orta məktəbini əla qiymətlərlə bitirib.

1977-1983-cü illərdə S.M. Kirov adına Azərbaycan Dövlət (Bakı Dövlət) Universitetinin Kimya fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə başa vurub.

Hazırda Qərbi Virciniya Universitetinin (WVU) Kimya Departamentində Nüvə Maqnit Rezonansı (NMR) üzrə elmi işçi kimi fəaliyyət göstərir. Namizədlik dissertasiyasını müdafiə etdikdən sonra 1996-cı ildə Moskva Dövlət Universitetində təhsilini tamamlayıb və Yuri A. Ustynyukun rəhbərlik etdiyi qrupda NMR tədqiqatçısı kimi çalışmağa başlayıb.

2000-ci ildə Florida Universitetində professor Alan R. Katritzky ilə NMR üzrə postdoktorantura tədqiqatları aparıb və 2006-cı ildə WVU-ya qoşulub. Müxtəlif sahələrdə çalışan geniş spektrli tədqiqat qrupları (üzvi, qeyri-üzvi, bioorqanik, farmakoloji və s.) ilə əməkdaşlıq edir və onlara elmi məsləhətlər verir. 200-dən çox elmi məqaləsi çap olunub.

Tədqiqat sahəsi əsasən məhlulda müxtəlif üzvi və orqanometal birləşmələrin strukturunun aydınlaşdırılması üçün müasir 1D və 2D NMR üsullarının tətbiqinə yönəlib.

1990-1995-ci illərdə halqalararası haptotropik yenidən düzülmələr və "rikoshet" halqalararası haptotropik yenidən qurulmalar sahəsində tədqiqatlar aparıb. Onun işləri polisiklik aromatik və hidroaromatik liqandlarla keçid metal E-komplekslərinin kimyasında fundamental hadisələr hesab edilir. Bu araşdırmalar keçid metal-ligand bağlarının təbiətini öyrənməyə, həmçinin metal-kompleks katalizatorların təsiri altında məhlulda baş verən katalitik proseslərin mexanizmlərini aydınlaşdırmağa imkan verib.

Əsas tədqiqat sahələri arasında naftalinlər, fenalenlər, poliaromatik birləşmələrin metal-üzvi komplekslərində metallotrop və siqmatrop [1,5]H yenidən təşkilinin termodinamik parametrlərinin müəyyən edilməsi xüsusi yer tutur. O, 2D NMR spektroskopiyası vasitəsilə izomertik tetrametilheptalenlərin və onların trikarbonilxrom komplekslərinin strukturunun aydınlaşdırılması strategiyasını işləyib hazırlayıb.

Tetrametilheptalenlərin mononüvəli trikarbonilxrom komplekslərinin halqalararası haptotropik yenidən düzülmələrinin və 1,2-qoşa rabitəli yerdəyişmələrin (DBS) kinetikasını araşdırıb. Bu proseslərdə tarazlıq sabiti, sərbəst aktivləşmə enerjisi və digər termodinamik parametrləri müəyyən edib. Eyni zamanda, 7,7-dikloro-3,4-benzbisiklo[4.1.0]hepten və Palladium (II) komplekslərini 1D və 2D NMR spektroskopiyası ilə tədqiq edib.

Tədqiqat maraqlarından biri konformasiya analizi, fırlanma izomeriyası, məhdud fırlanma və zamandan asılı digər kimyəvi proseslərin NMR üsulları ilə öyrənilməsidir.

Bundan əlavə, bərk cisim NMR spektroskopiyasından (15N, 13C-CPMAS) istifadə edərək melaninin (Sepia melanini və insan saçı melanini) strukturunun aydınlaşdırılması istiqamətində də tədqiqatlar aparıb.

Pərviz Əhmədzadə 28 may 1969-cu ildə Azərbaycanın Bakı şəhərində anadan olub.

1993-cü ildə Azərbaycan Mühəndislik və İnşaat Universitetində bakalavr təhsilini tamamlayıb. 2001-ci ildə Türkiyənin Fırat Universitetində magistratura təhsilini, 2004-cü ildə isə eyni universitetin aspiranturasını bitirib.

2010-cu ildə dosent, 2016-cı ildə isə professor elmi adını alıb. İxtisasca inşaat mühəndisidir (İnşaat Mühəndisi).

Hazırda Türkiyənin İzmir şəhərində yerləşən Egey Universitetində (Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye) avtomobil yollarının layihələndirilməsi və inşası sahəsində fəaliyyət göstərir. O, həmçinin avtomobil yollarının örtüyü üçün bitum tərkibinin öyrənilməsi üzrə ilk eksperimental laboratoriyalardan birinin əsasını qoyan mütəxəssislərdəndir.

Elmi fəaliyyətində ali təhsil müəssisələrində aparılan tədqiqatlar əsasında magistr və doktorantlara rəhbərlik edir. Karyerası boyunca bir neçə beynəlxalq qrant layihəsinə rəhbərlik edib.

Hazırda Özbəkistanın Səmərqənd şəhərində yerləşən M. Ulugbək adına Səmərqənd Dövlət Memarlıq və İnşaat Universitetində dərs deyir.

Məmmədova Səba Hüseynxan qızı 23 noyabr 1963-cü ildə Qərbi Azərbaycanın Çəmbərək rayonunun Çaykənd kəndində anadan olmuşdur. 1971-ci ildə B.Əfəndiyev adına Çaykənd kənd orta məktəbinin 1-ci sinfinə daxil olmuş, 1979-cu ildə həmin məktəbin 8-ci sinfini bitirmişdir. 1979-cu ildən təhsilini Sumqayıt şəhər 28 saylı orta məktəbdə davam etdirmiş, 1981-ci ildə orta məktəbi müvəffəqiyyətlə bitirmişdir. 1982-ci ildə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) Kimya fakültəsinə daxil olmuşdur. 1985-ci ildə məqsədli təyinatla A.A. Jdanov adına Leninqrad Dövlət Universitetinə (indiki Sankt Peterburq Dövlət Universiteti) göndərilmişdir. 1988-ci ildə oranı bitirmiş və BDU-nun Kimya fakultəsində işə qəbul edilmişdir.

Səba xanım 2005-ci ildə ”Ce-Sb(Bi)-Se(Te) üçlü sistemlərində qarşılıqlı təsirin və alinan fazaların xassələrinin tədqiqi” mövzusunda 02.00.01 – Qeyri-üzvi kimya ixtisası üzrə dissertasiya müdafiə etmiş və kimya üzrə fəlsəfə doktoru elmi adını almışdır. 70-dən çox elmi əsər və 3 kitab müəllifidir. Hazırda elmi işini “Ln-B-X (B-Sb, Bi; X-Se, Te) üçlü sistemlərində NTE xalkostibnit xalkobismutitləri əsasında yeni funksional xassəli materialların alınmasının fiziki kimyəvi əsaslarının işlənməsi”mövzusunda davam etdirir. Ailəlidir, iki övladı var.

Süleyman İfxan oğlu Allahverdiyev 1 avqust 1950-ci ildə Qərbi Azərbaycanın Çəmbərək (Krasnoselo) rayonunun Çaykənd kəndində zəhmətkeş bir ailədə anadan olmuşdur.

1957-1965-ci illərdə Çaykənd kənd 8 illik məktəbində, 1965-1967-ci illərdə isə Gölkənd kənd orta məktəbində təhsil almışdır. Elə həmin il Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) Fizika fakültəsinə qəbul olmuş və 1973-cü ildə universiteti müvəffəqiyyətlə bitirmişdir.

1973-1977-ci illərdə Bala Əfəndiyev adına Çaykənd kənd orta məktəbində fizika müəllimi kimi fəaliyyət göstərmişdir.

1977-ci ildə AMEA-nın Əkinçilik İnstitutunda akademik Cəlal Əliyevin rəhbərlik etdiyi “Bitki fiziologiyası” laboratoriyasında biofizik kimi işləməyə başlamışdır. Həmin il SSRİ Elmlər Akademiyasının Fotosintez İnstitutunda (indiki Rusiya Elmlər Akademiyasının Biologiyanın Fundamental Problemləri İnstitutu) “Biofizika” ixtisası üzrə aspiranturaya qəbul olmuşdur.

1984-cü ildə “Biofizika” ixtisası üzrə namizədlik, 2002-ci ildə isə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 2010-cu ildən Rusiya EA-nın Bitki Fiziologiyası İnstitutunun laboratoriya müdiri, 2016-cı ildən isə AMEA Botanika İnstitutunun nəzdində yaradılan “Molekulyar Biologiya və Biotexnologiya İnstitutunun” Beynəlxalq laboratoriyasına rəhbərlik edir.

Dünyanın onlarla universitetinin fəxri professoru olan S. Allahverdiyev 25-dən çox ölkədə (Avstraliya, Fransa, Hollandiya, Almaniya, Sinqapur, İsveçrə, Çexiya, Macarıstan, Türkiyə, Hindistan və s.) professor kimi çalışmış, 40-dan çox ölkədə mühazirələr oxumuşdur.

Amerika Kimyaçılar Cəmiyyətinin üzvüdür. Eyni zamanda M.V. Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetində pedaqoji fəaliyyətlə məşğuldur. 500-dən çox elmi əsərin, 8 kitabın və 6 ixtiranın müəllifidir. Onun işlərinə 17 330-dan artıq istinad edilmiş, rəhbərliyi və məsləhəti ilə 2 elmlər doktoru, 8 elmlər namizədi hazırlanmışdır.

S. Allahverdiyev fotosintezin ilkin mexanizmlərinin öyrənilməsində klassik tədqiqatlar aparmış və bu sahədə mühüm elmi nailiyyətlər əldə etmişdir. Onun alternativ enerji alınması sahəsində apardığı araşdırmalar 2021-ci ildə nüfuzlu beynəlxalq mükafata – “Qlobal Enerji” mükafatına layiq görülməsi ilə nəticələnmişdir.

Elmi nailiyyətlərinə və məhsuldar elmi fəaliyyətinə görə Rusiya Elmlər Akademiyasının ümumi iclasında müxbir üzv seçilmiş, 21 mart 2022-ci ildə Rusiya Federasiyası Prezidentinin 132 nömrəli sərəncamı ilə “Əməkdar Elm Xadimi” fəxri adına layiq görülmüşdür.

Sevdimalıyev Yusif Məmmədəli oğlu 1951-ci ildə Qərbi Azərbaycanda,Gəncə Quberniyası Qazax qəzasının Qaraqoyunlu dərəsinin Çaykənd kəndində(kecmiş Ermənistan SSRİ-nin Çənbərək(Krasnoselo rayonunun) Çaykənd kəndində anadan olmuşdur.1968-ci ildə Bakı şəhərində fizika-riyaziyyat təmayüllü internat məktəbini bitirmiş və həmin ildə indiki Bakı Dövlət universitetinin mexanika-riyaziyyat fakultəsinin mexanika bölməsinə daxil olmuşdur. Azərbaycan Respublikasının Ali və Orta ixtisas təhsili nazirliyinin təyinatı üzrə 1973-cü ilin avqust ayından gənc mütəxəssis olaraq həmin universitetdə elmi və pedoqoji fəaliyyətə başlamışdır. O, 1974-cü ildə BDU-nun mexanika kafedrasında Az.SSR EA-nın muxbir üzvü prof. Y.Ə.Əmənzadənin və Lomonosov adına MDU-nun professoru S.A.Şesterikovun rəhbərliyi altında dissertant təsdiq olunmuşdur. 1977-ci ilin avqust ayında Sumqayıt Ali Texniki Təhsil Müəssisəsinə (ATTM-indiki Sumqayıt Dövlət Univeristeti) konkurs üzrə assistent seçilmişdir.

Y.Sevdimalıyev elmi - tədqiqat işlərini AR MEA-nın tədqiqat planı ilə koordinasiya olunan mövzu üzrə davam etdirməklə 1977-ci ilin sentyabr ayının 12-dən  Sumqayıt Dövlət Universitetində elmi-pedaqoji fəaliyyətini davam etdirmişdir. Müxtəlf illərdə Sumqayıt Dövlət Universitetinin Mexanika kafedrasında asistent,baş müəllim, dosent və kafedra müdiri ovəzifələrinə seçilmişdir.

İlk tədqiqatı “Nazik qalınlıqlı xətti elastiki və özlü elastiki borularda sıxılmayan bircins mayenin dalğavari hərəkəti“ Moskva şəhərində MDU-nun Plastiklik nəzəriyyəsi kafedrası və MDU nəzdindəki Mexanika elmi-tədqiqat institutunda yerinə yetirilən diplom işinin mövzusu olmuşdur.  İlk tədqiqatında maye mühit ilə bərk cismin birgə hərəkəti və silindrik örtüklərdə mayenin qərarlaşmayan hərəkəti Qromekanın məlum həllinin ümumiləşməsi kimi nəzərdən keçirilmişdir.

Y.Sevdimalıyev “Qeyri-xətti ani elastiki deformasiyanın sürüncəklik daxilində nazik qalınlıqlı konstruksiya elementlərinin yükdaşıma qabiliyyətinə təsiri” mövzusunda dissertasiya işini  1982-ci ildə müdafiə etmiş və fizika-riyaziyyat elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdir.O 1989-cü ildən mexanika ixtisası üzrə dosent elmi adını almışdır.

Y.Sevdimalıyev tədqiqatlarında N.Hoff, Y.N.Rabotnov,S.A. Şesterikov və digərlərinin sürüncəklik prosesində dayanıqlığın itirilməsi üzrə nəticələrinin əhatə dairəsinin müasir elmin, texnikanın və son dövrün texnologiyalarının imkanları hesabına genişlənməsinin baş verdiyini göstərmiş  və gələcəkdə də bu tendensiyanın davam edəcəyini əsaslandırmışdır. Bu səbəbdən birölçülü və çoxölçülü kiçik qalınlıqlı konstruksiyalarda qeyri –xətti effektlərin alınması və böhran vəziyyətlərinin qiymətləndirilməsi işlərini Y.Sevdimaliyev   tədqiqatlarında davam etdirir.

Böyük ölçülü konstruksiyaların nəqlolunmasında eyni zamanda iki və daha çox sərbəstlik dərəcələrinin  nəzərə alınması, mövqeləşdirmə və  mürəkkəb şəraitdə elektrik qaynağının  və digər texnoloji proseslərin idarə olunmasının avtomatlaşdırılması məsələlərində riyazi modellərin seçilməsi və optimal  həllin müəyyən olunması bütöv mühit mexanikanın aktual nəzəri analitik və praktiki tətbiq sahələridir. Manipulyatorlu robotların kinematikasi, dinamikası və tərs məsələlərin həlli  Y.Sevdimalıyevin tədqiqat sahələrindəndir.

Y.Sevdimalıyevin  hidrotexniki qurğuların və onların müəyyən konsruksiya elementlərinin dağıdıcı olmayan fiziki üsullarla texniki diaqnostikası, istismar resurslarının yenidən qiymətləndirilməsi ,gərginlik-deformasiya vəziyyətinin təyini sahəsində aparılmış tədqiqatları institutun elmi rəhbəri və məsul icraçısı  olduğu hesabatlarında əksini tapmışdır.Bu tədqiqatların bir hissəsi  dövrü olaraq elmi jurnallarda nəşr olunmuşdur.

Y.Sevdimalıyev 2014-cü ildən BDU Nəzəri mexanika və bütöv mühit mexanikası kafedrasında dosent vəzifəsində,2016-cı ildən isə həmin kafedranın  müdiri seçilmişdir və hal hazırda həmin vəzifədə çalışır. Son beş ildə elmlər doktoru proqramı üzrə “Konstruksiya elementlərinin və bərk cisimlərin yükdaşıma qabiliyyətinə xarici mühitlərin təsirinin bəzi statika və dinamika məsələləri” mövzusunda apardığı elmi-tədqiqat işi BDU nəzdində fəaliyyət göstərən Elmlər Doktoru Dissertasiya Şurasında müdafıəyə təqdim olunub və həmin proses  yekunlaşmaq üzrədir.

Y.Sevdimaliyev yüzdən artıq elmi məqalənin, on altı  indeksləşdirilmiş ETİ-nin, Hidrotexniki qurğular üzrə Sahə İnşaat Normasının, konfrans materiallarının, Mexanika elm sahəsinə aid müxtəlif ixtisaslar üzrə fənn proqramlarının, beş elmi -metodik işin müəllifidir.O elmi-tədqiqat işləri aparmaqla bərabər nəzəri mexanika və bütöv mühit mexanikası fənləri və onların ayrı-ayrı bölmələri üzrə mühazirələr aparmış, bu bölmələr üzrə metodik işlərin və mühazirələr kursunun müəllifidir. Dissertasiya işlərinin müdafiəsi üzrə bir çox elmi şuraların  (BDU, AzTU, AMİU   və NeftQaz DETLİ) üzvü, elmi seminarının üzvü, disertasiya işlərinin müdafiəsində opponent olmuşdur. Onun  rəhbərliyi  ilə üç nəfər tədqiqatçının disertasiya işini müdafiə etmiş , mexanika və riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almışlar.

Y.Sevdiməliyev 1990-cı ildə Sumqayıt səhər sovetinə deputat seçilmiş və 1992-1993-cü illərdə Sumqayıt şəhər icra hakimiyyətinin başçısi işləmişdir.

Arif Babayev 1 dekabr 1959-cu ildə Ermənistan SSR Krasnoselo rayonunun Çaykənd kəndində müəllim ailəsində anadan olmuşdur. 1976-cı ildə Çaykənd orta məktəbini bitirmişdir. Həmin ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Fizika fakultəsinə daxil olmuşdur. 1981-ci ildə Fizika fakultəsini bitirdikdən sonra Kosmik Tədqiqatlar Elm İstehsalat birliyidə mühəndis olaraq işə başlamışdır. O, 1992-cu ildə “Ümumiləşmiş izotrop Keyn modelində almaz tipli yarımkeçiricilərdə elektron və deşiklərin enerji spektrləri” mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. A.M.Babayev 1994-ci ildən AMEA-nın Fizika İnstitutunda “Nanokristallar fizikası” laboratoriyasında çalışır. A.M.Babayev 2007-ci ildə “Kiçik ölçülü kvant sistemlərində elektron və deşiklərin enerji spektrləri” mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək fizika-riyaziyyat elmləri doktoru elmi adına layiq görülmüşdür.

Tədqiqatları, əsasən, aşağı ölçülü yarımkeçirici və yarımmagnit kvant sistemlərində yükdaşıyıcıların enerji spektrlərinin və dalğa funksiyalarının araştdırılmasına, ballistik keçiriciliyə, spintronika sahəsinə aiddir. İlk dəfə olaraq Keyn tipli yarımkeçirici nanostrukturlarda Kleyn paradoksu araşdırılmışdır. Bir zonalı modeldən fərqli olaraq, potensial çəpərin yüksəkliyi sonsuz olan zaman çəpərdən keçmə ehtimalı sıfirdan fərqli olduğu göstərilmişdir.

Asif Ata (İnam Ata) 1935-ci il sentyabrın 25-də Qərbi Azərbaycanın Çəmbərək (Krasnoselsk) rayonunun Çaykənd kəndində, müəllim ailəsində anadan olmuşdur. Əslən Qaraqoyunlu soyundandır. Babaları ruhani olmuşlar. İlk təhsilini doğulduğu kənddə almış, orta təhsilini Gəncə şəhərində davam etdirmiş, 1951-ci ildə Ağstafa şəhərində başa vurmuşdur.

Mətbuatda ilk dəfə 1952-ci ildə “Azərbaycan pioneri” jurnalında dərc olunan "Məktəb xatirələri" şeiri ilə çıxış etmişdir. 1952-1957-ci illərdə Moskvadakı M.Qorki adına Dünya Ədəbiyyatı İnstitutunda oxuyub. Təhsil illərində müstəqil olaraq dünya tarixini, ədəbiyyatını, fəlsəfəsini, dinlərini, musiqisini, incəsənət tarixini – bir sözlə, özünədək insanlığın yaradıb ortaya qoyduğu bütün dəyərli bilikləri mənimsəyib.

M.F.Axundov adına Rus dili və Ədəbiyyatı İnstitutunda, Dillər Universitetində, Bakı Musiqi Akademiyasında, Bakı Dövlət Universitetində Qərb ədəbiyyatı, rus ədəbiyyatı, estetika, fəlsəfə, incəsənət tarixi fənlərindən mühazirələr oxuyub. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fəlsəfə və Hüquq İnstitutunda baş elmi işçi vəzifəsində işləmişdir (1969-1975).

1975-ci ildə Azərbaycan (indiki Bakı) Dövlət Universitetində “Etik və Estetik Tərbiyə Klubu”nu yaradıb və iki ildən artıq fəaliyyət göstərən klubun toplantılarında minlərlə insana Azərbaycan və onun mahiyyəti, ruhani dəyərləri, oçağkı və gələcək taleyi ilə bağlı uca sözlər deyib. Klub tez bir zamanda Azərbaycanın hər yerində səs-soraq salıb, onun toplantılarına bölgələrdən də qatılanlar çoxalıb. Bundan qorxan universitet rəhbərliyi klubun fəaliyyətini yasaqlayır. Ata məcbur olub toplantılarını “Bilik” cəmiyyətində davam etdirir.

1978-ci ilin noyabrından klub Ocağa çevrilir, onun sədri Asif Əfəndiyev isə ardıcılları tərəfindən Asif Ata adlanır. Ocaq tarixi isə 1979-cu il mart ayının 1-dən hesablanır. 1982-ci ildə İnam Atanın Mütləqə İnam Ocağı dəhşətli basqılara uğrayır və qapadılır. Ata özü işdən və məcburən üzv olduğu Kommunist Partiyasından çıxarılır, ailəsi dağıdılır, yörəsindəkilərin çoxu pərən salınır. Həmin ildən başlayaraq Ocaq bir neçə il gizli fəaliyyət göstərir.

İnam Ata ən dəhşətli təqib illərində kitablarını yazır, yaratdığı Mütləqə İnam Dünyabaxışını sistemləşdirir, xalq içərisində olur, saysız görüşlər keçirirdi. Onun yalnız dünyabaxışını əhatə edən əsərləri 44 kitabdan ibarətdir ki, Mütləqə İnam Ocağı indi onu “On Kutsal Bitiq”də bir araya gətirib.

Əfəndiyev Azər Həmid oğlu 1947-ci il mayın 16-da Bakıda anadan olub. 1969-cu ildə V.İ.Lenin adına Moskva Dövlət Pedaqoji İnstitutunun tarix fakültəsini bitirib. SSRİ EA-nın Fəlsəfə İnstitutunda namizədlik dissertasiyasını, 1992-ci ildə isə “Şəxsiyyətin formalaşması: sosiologiya nəzəriyyəsinin əsas prinsipləri” mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib.

1999-cu ildən A.Əfəndiyev Milli Tədqiqat Universitetinin “Ali İqtisad Məktəbi”nin (MTU AİM) menecment fakültəsində çalışır. 2003-2009-cu illərdə həmin fakültənin dekanı olub. Menecment fakültəsi məhz onun rəhbərliyi ilə yüksək inkişaf mərhələsinə çıxaraq RF-də menecment sektorunda ali təhsil sahəsində liderlərdən biri olub, bir sıra aparıcı xarici ali məktəb və elmi mərkəzlərlə əlaqələrini gücləndirərək beynəlxalq səviyyədə tanınıb. Menecment fakültəsinin məzunları əmək bazarında yüksək qiymətə malikdir. 2004-2010-cu illərdə A.Əfəndiyev insan resurslarının idarə olunması kafedrasının müdiri vəzifəsini icra edib. Onun rəhbərliyi altında MTU AİM-də “İnsan resurslarının idarə olunması” magistr proqramı və müvafiq elmi istiqamət yaradılıb. 2010-cu ildə A.Əfəndiyev MTU AİM-in menecment fakültəsində şirkətin sosial təşkili Mərkəzinə rəhbərlik edib.

A.Əfəndiyev təhsil və metodiki fəaliyyətini hər zaman sistematik nəzəri və empirik tədqiqat işləri ilə birləşdirib. Bununla yanaşı, irəli sürülən nəzəri konsepsiyaların zənginləşdirilməsi və sübutu üçün aktiv istifadə olunan empirik məlumatların nəzəri işləri və analizi arasındakı qırılmaz bağlılıq elmi fəaliyyətinin mühüm prinsipidir. Son illər o, bir sıra elmi-tədqiqat layihələrinə (o cümlədən aspirantların elmi işlərinə) rəhbərlik edib, kütləvi sosioloji tədqiqatlar aparıb. Bunun nəticəsi olaraq bir neçə kitab, o cümlədən ümumi sosiologiya üzrə dərs vəsaiti çap olunub, bir sıra monoqrafiyalar dərc edilib. A.Əfəndiyev ümumilikdə 80-dən çox məqalənin müəllifidir. Ümumi sosiologiyanın nəzəri, metodoloji və empirik problemləri, təhsil sosiologiyası və idarəetmə sosiologiyası A.Əfəndiyevin elmi tədqiqat işlərinin əsas mövzularına daxildir. Ümumi sosiologiya üzrə onun redaktorluğu ilə hazırlanan dərs vəsaiti RF Təhsil Nazirliyi tərəfindən tövsiyə olunub. Biznesin sosiologiyası və şirkətin sosial təşkili problemləri son 10 ildə A.Əfəndiyevin elmi işlərinin əsas mövzularından biridir.

A.Əfəndiyev aparıcı xarici elmi mərkəzlərlə beynəlxalq elmi-tədqiqat əməkdaşlığını aktiv surətdə inkişaf etdirir. Hazırda Şirkətin Sosial Təşkili Araşdırmalar Mərkəzi bir sıra Avropa ölkələrində fəaliyyət göstərən həmkarları ilə sıx əlaqələr yaradıb. Xarici nəşrlərdə bir sıra məqalələr (dərc olunan və ya resenziyaya təqdim edilən), həmçinin beynəlxalq elmi konfranslar çərçivəsində sosial münasibətlər və biznesin sosial təşkili problemlərinə həsr olunan və xarici məruzəçilərin iştirakı ilə hər il keçirilən xüsusi sessiyaların təşkili bu əməkdaşlığın nəticəsidir.

Bahar Dadaşova 1983-cü il oktyabrın 24-də Salyan rayonunun Aşağı Kürkənd kəndində müəllim ailəsində anadan olmuşdur.

1990-cı il sentyabrın 1-də Aşağı Kürkənd tam orta məktəbində birinci sinfə qədəm qoymuşdur. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin Beynəlxalq İqtisadi Münasibətlər fakültəsinə daxil olmuş və 2004-cü ildə ali təhsilini başa vurmuşdur.

Təhsilini davam etdirmək məqsədilə Portuqaliyanın Lissabon Nova Universitetinin magistratura proqramına qəbul olunmuş, magistratura təhsilini uğurla başa vurmuşdur. 2007-ci ildə İspaniyanın Universidad Carlos III de Madrid universitetində doktorantura təhsilinə başlamışdır.

Doktorantura təhsilini davam etdirən Bahar Dadaşova, Kral III Madrid Universitetində Riyaziyyat Mühəndisliyi ixtisası üzrə elmi işçi kimi fəaliyyətə başlamışdır. Onun tədqiqat sahəsi yol qəzalarının başvermə səbəblərinin araşdırılması və onların qarşısının alınması üçün optimal həll yollarının müəyyən edilməsi olmuşdur.

Əldə etdiyi nəticələri elmi məqalələr şəklində dünyanın nüfuzlu elmi jurnallarında nəşr etdirmişdir.

2012-ci ildə onun ilk elmi məqaləsi məşhur ELSEVIER jurnalında dərc olunmuşdur: Conference Paper: “Dynamic Statistical Model Selection: Application to Traffic Accident Analysis in Spain” (Dinamik Statik Model Seçimi: İspaniyada yol qəzalarının təhlili və tətbiqi).

2013-cü ilin oktyabr ayında Bahar Dadaşovanın ELSEVIER jurnalında ikinci elmi məqaləsi çap olunmuşdur.

2009-2014-cü illərdə Madrid Politexnik Universitetində (Universidad Politécnica de Madrid) doktorluq assistenti kimi fəaliyyət göstərmiş və tədqiqatlarını davam etdirmişdir.

Mansurova Hafizə Tanırverdi qızı 28.03.1970-ci ildə Çəmbərək rayonu Çaykənd kəndində  anadan olmuşdur. 1977 - 1987 - ci illərdə Çaykənd orta məktəbində orta təhsilini bitirmişdir. 1988 - 1994 - cü illərdə Azərbaycan Tibb Universitetinin Pediatriya fakultəsində bakalavr təhsilini başa çatdırmışdır. 1995-ci ildən 2004-cü ilə qədər sahə pediatrı vəzifəsində çalışmışdır. ATU-nun Tibbi mikrobiologiya və immunoloiya kafedrasında 2004-cü ildən 2008-ci ilə qədər baş laborant vəzifəsində əmək fəaliyyətini davam etdirmişdir. 2008-ci ildən 2014-cü ilədək assistent, 2014-cü ildən həmin kafedrada baş müəllim vəzifəsində çalışmaqdadır.

2012-ci ildə “Dəri mikroflorasının nozokomial infeksiyaların əmələ gəlməsində rolu” mövzusunda dissertasiya işini müdafiə edərək tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almışdır. Beynəlxalq və yerli elmi-praktik konfranslarda iştirak etmişdir. Yerli və xarici jurnallarda 60-dan çox məqalə və tezisləri dərc olunmuşdur.  

Firdovsi Tatar oğlu Seyidov 28 dekabr 1948-ci ildə Qərbi Azərbaycanın Çəmbərək (Krasnoselsk) rayonunun Çaykənd kəndində müəllim ailəsində anadan olmuşdur.

1956-1964-cü illərdə Çaykənd səkkizillik məktəbini, 1966-cı ildə isə Gölkənd kənd orta məktəbini bitirmişdir. Həmin il H.Zərdabi adına Gəncə Dövlət Pedaqoji İnstitutunun Kimya fakültəsinə qəbul olmuş və 1970-ci ildə fərqlənmə diplomu ilə məzun olmuşdur.

Ali təhsilini başa vurduqdan sonra təyinatla Tovuz şəhərinə göndərilmiş, burada qısa müddət kimya müəllimi kimi çalışmışdır. Daha sonra Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Y.Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun aspiranturasına daxil olmuş, lakin hərbi xidmətə çağırıldığı üçün təhsilini müvəqqəti dayandırmalı olmuşdur. Xidməti başa vurduqdan sonra aspiranturanı bitirmiş, həmin institutda kiçik və böyük elmi işçi vəzifələrində çalışmışdır. Sonralar “Sintetik sürtkü yağları və xüsusi mayelər” laboratoriyasının müdiri seçilmişdir.

1995-ci ildən İran İslam Respublikasına dəvət edilmiş, İran Elm və Texnologiya Mərkəzinin Təbriz bölgəsində Baş müşavir vəzifəsində fəaliyyət göstərmişdir.

1979-cu ildə “Endometilen quruluşlu efirlər və onların sintetik sürtkü yağları kimi tətbiqi” mövzusunda namizədlik, 1992-ci ildə isə Neft-kimya ixtisası üzrə “Yeni mürəkkəb efir tipli sintetik sürtkü yağları” mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir.

F.T. Seyidovun elmi fəaliyyətinin əsas istiqaməti yüksək istismar xassələrinə malik yeni tipli sintetik sürtkü yağlarının yaradılması və onların istehsal texnologiyasının işlənib hazırlanması olmuşdur. Onun tərəfindən alitsiklik molekul quruluşuna malik birləşmələrin stereokimyası ilə onların triboloji xüsusiyyətləri arasındakı qanunauyğunluqlar tədqiq edilmişdir. Araşdırmaları nəticəsində müəyyən etmişdir ki, alitsiklik birləşmələrin istismar xassələrində digər amillərlə müqayisədə stereokimyəvi faktor üstünlük təşkil edir.

Sistemli tədqiqatlarının nəticəsi olaraq geniş temperatur intervalında maksimum mütəhərrikliyə, yüksək termiki stabilliyə və digər müsbət istismar xassələrinə malik yeni sintetik sürtkü yağlarının yaradılmasının nəzəri və praktiki əsaslarını işləyib hazırlamışdır.

Onun rəhbərliyi ilə həmçinin sintetik və yarımsintetik motor yağları, turbin mühərriklərində istifadə olunacaq maye sürtkülərinin texnologiyası işlənib hazırlanmışdır.

Aparmış olduğu tədqiqatların nəticələri 86 elmi əsərdə, o cümlədən 19 müəlliflik şəhadətnaməsində əks olunmuşdur. Onun rəhbərliyi ilə üç elmlər namizədi hazırlanmışdır.

F.T. Seyidov bir sıra beynəlxalq və ümumittifaq simpozium və konfranslarda, o cümlədən Kanada, İran və Rusiyada elmi məruzələrlə çıxış etmişdir.

Firdovsi Tatar oğlu Seyidov vəfat etmişdir.

Əhmədov Vəzir Albaba oğlu 3 mart 1939-cu ildə Qərbi Azərbaycanın (keçmiş Erm. SSR) Çəmbərək (Krasnoselsk) rayonunun Çaykənd kəndində kolxozçu ailəsində anadan olmuşdur.

1958-ci ildə Çəmbərək rayonunun Gölkənd kənd orta məktəbini bitirmiş, həmin ildə V.İ. Lenin adına Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun Coğrafiya fakültəsinə qəbul olmuşdur. Coğrafiya-Biologiya ixtisası üzrə təhsil alan V. Əhmədov, 1963-cü ildə S.M. Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) Coğrafiya fakültəsini uğurla bitirmişdir.

Universiteti bitirdikdən sonra, 18 sentyabr 1963-cü ildən 25 noyabr 1963-cü ilədək Kəlbəcər rayonunun Levski kəndində 8 illik məktəbdə müəllim kimi çalışmış, daha sonra isə hərbi xidmətə yollanmışdır.

1965-ci ildə Sovet Ordusundan tərxis edildikdən sonra AMEA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunda kiçik elmi işçi kimi fəaliyyətə başlamışdır. 1967-1970-ci illərdə həmin institutun aspiranturasını əyani formada bitirmiş və 25 may 1972-ci ildə “Torpaqşünaslıq” ixtisası üzrə “Qarabağ düzü ağır gilli şoranların yuyulmasında torpaqların fiziki-kimyəvi xassələrinin dəyişməsi” mövzusunda namizədlik dissertasiyasını uğurla müdafiə etmişdir.

1975-ci ildən 1987-ci ilə qədər institutun Torpaqların Rekultivasiyası laboratoriyasında baş elmi işçi kimi çalışmış, 1987-ci ilin iyun ayından 1995-ci ilin sentyabrına qədər isə laboratoriya rəhbəri vəzifəsini icra etmişdir. Laboratoriyanın tədqiqat sahələri ilə yanaşı, Azərbaycanda texnogen pozulmuş torpaqların inventarizasiyası və rekultivasiya üsulları ilə bağlı geniş iş aparmışdır.

Onun rəhbərliyi ilə aparılan tədqiqatlar nəticəsində sahəsi 15 min hektardan çox olan texnogen pozulmuş və neftlə çirklənmiş torpaqların xəritəsi hazırlanmış və Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin “Yerqurlayihə” İnstitutuna təqdim edilmişdir. Bu materiallar 2000-ci ilə qədər Azərbaycanda torpaq ehtiyatlarının qorunması və rasional istifadəsi üçün tərtib olunan baş sxemdə istifadə edilmişdir. Bu əsasda V.Əhmədovun üç tətbiq işi mövcuddur.

1997-ci ildən Torpaqların Rekultivasiyası laboratoriyasının rəhbəri kimi fəaliyyətini davam etdirmişdir. "Azərbaycan torpaqlarının rekultivasiyasının ekoloji əsasları" mövzusunda doktorluq dissertasiyası üzərində işləmiş və onu tamamlamışdır. Lakin vaxtsız vəfatı doktorluq müdafiəsinə imkan verməmişdir.

Vəzir Albaba oğlu Əhmədov 2 noyabr 2016-cı ildə vəfat etmişdir. Ömrü boyu 55 elmi əsərin, 31 məqalənin, 23 tezisin və 1 xəritənin müəllifi olmuşdur. Xaricdə 4 məqaləsi və 6 tezisi dərc edilmişdir.

Azərbaycan torpaqşünaslıq elminə böyük töhfələr vermiş alimlərdən biri kimi yadda qalmışdır.

Sevdimalıyev Ramiz Məmmədəli oğlu 14 dekabr 1957-ci ildə Ermənistan SSR Krasnoselo (Çəmbərək) rayonunun Çaykənd kəndində ziyalı ailəsində anadan olub.

1974-cü ildə Bala Əfəndiyev adına Çaykənd orta məktəbini bitirib, 1974-1979-cu illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) fizika fakültəsində ali təhsil alıb. 1979-cu ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasında elmi fəaliyyətə başlayıb, 1981-1985-ci illərdə SSRİ Elmlər Akademiyasında aspiranturanın əyani şöbəsində təhsilini davam etdirib.

1990-cı ildə M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetində “Biofizika” ixtisası üzrə “Bitkilərin II fotosistemində işıq enerjisinin çevrilməsinin ilkin proseslərində maqnit spin effekti” mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək fizika-riyaziyyat elmləri namizədi, 2009-cu ildə AMEA Fəlsəfə İnstitutu nəzdində yaradılmış müdafiə şurasında Beynəlxalq münasibətlər ixtisası üzrə “Beynəlxalq terrorizm müasir dövrün qlobal problemi kimi” mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək siyasi elmlər doktoru alimlik dərəcəsi alıb.

Hazırda Bakı Dövlət Universitetinin beynəlxalq münasibətlər kafedrasının professorudur. Azərbaycan, İsveç, Rusiya, Türkiyə, Polşa və Ukraynada nəşr edilən nüfuzlu elmi jurnallarda çap olunmuş 100-dən artıq elmi əsərin müəllifidir.

O, rus dilində aşağıdakı monoqrafiyaların müəllifidir:

“Beynəlxalq terrorizm müasir dövrün qlobal problemidir” (Международный терроризм — глобальная проблема современности, Bakı: “Elmlər”, 2004, 312 s.)

“Beynəlxalq terrorizm və onunla mübarizənin siyasi-hüquqi problemləri” (Международный терроризм и политико-правовые проблемы борьбы с ним, Bakı: “INDIGO”, 2011, 504 s.)

Azərbaycan dilində Emin Sevdimalıyevin həmmüəllifliyi ilə “İkinci Qarabağ müharibəsi və yeni geosiyasi reallıqlar” (Bakı, “Afpoliqraf”, 2023, 320 s.)

Bundan əlavə, Azərbaycan, rus və ingilis dillərində nəşr edilən “Erməni terror və quldur birləşmələrinin bəşəriyyətə qarşı cinayətləri (XIX-XXI əsrlər. Müxtəsər xronoloji ensiklopediya” (Bakı, 2002; 2003; 2013) kitabının tərtibatçılarından biridir.

Elmi redaktorluğu ilə ingilis dilində “Tarixi faktlar erməni miflərinə qarşı” (Historical Facts vs The Armenian Myths, Bakı, “Apostrof“ Publishing House, 2010, 31 s.) nəşr edilib və CD formatında xarici ölkələrdə yayılıb.

2015-ci ildən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının siyasi elmlər üzrə Ekspert Komissiyasının üzvüdür. 2014-cü ildən AMEA nəzdində fəaliyyət göstərən ictimai elmlər üzrə Problem Şurasının üzvüdür.

Deportasiya olunmuş Qərbi Azərbaycanlıların hüquqlarının bərpası, Ermənistan-Azərbaycan müharibəsinin həlli və Ermənistanın işğalçılıq siyasəti, Ermənistanın dövlət terrorizmi siyasətinin mahiyyəti və digər aktual problemlərlə bağlı çıxışlar edib.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə 2005-ci ildə elmin inkişafındakı xidmətlərinə görə “TƏRƏQQİ” medalı ilə təltif edilib.

Çaykəndin alimləri

AzEdu.az Təhsil Portalının direktoru, araşdırmaçı jurnalist Tünzalə Abbasova