Bir hadisənin qarşısını almaq onun nəticələrini aradan qaldırmaqdan daha asandır. Bu prinsip yeniyetmələr arasında siqaret problemi üçün də keçərlidir. Yeniyetmələrin nikotin istifadəsinə meyilli olmasının əsas səbəbləri maraq və siqaretə əlçatanlığın olmasıdır.

Təəccüblü olsa da, qeyri-rəsmi statistikaya əsasən, ilk siqaret təcrübəsi daha çox dost təsirindən deyil, evdə valideynlərin siqaret çəkməsindən qaynaqlanır. Valideynlərin özləri siqaret çəkdiyi halda, onların uşaqlarını bu zərərli vərdişdən uzaq saxlamaq cəhdləri praktiki olaraq təsirsiz olur. Buna görə də, uşaqları pis vərdişlərdən qorumağın əsas yolu valideynlərin öz davranışlarına diqqət yetirməsidir.

Valideynlərin rolu

Valideynlər övladları üçün ən yaxın və dəyərli insanlardır. Onlar uşaqlarının gələcəyi üçün məsuliyyət hiss edir və narahat olurlar. Müasir dövrdə psixoaktiv maddələr, o cümlədən siqaret və spirtli içkilər yeniyetmələr üçün daha əlçatan hala gəlib. Təəssüf ki, bəzi hallarda bu maddələr məktəblərdə, əyləncə mərkəzlərində və digər ictimai yerlərdə uşaqlara təklif edilə bilər. Araşdırmalar göstərir ki, məktəblilərin müəyyən bir hissəsi yaşıdları tərəfindən siqaret çəkməyə, spirtli içkilər içməyə və psixoaktiv maddələrdən istifadə etməyə təhrik olunur. Buna görə də valideynlər "Mənim övladımda bu baş verə bilməz" düşüncəsinə qapılmamalıdır.

Psixoaktiv maddələrdən asılılığın yaranma mexanizmlərini bilmək və yeniyetmələrdə bu cür meyilləri vaxtında aşkarlamaq vacibdir. Belə halların erkən aşkarlanması onların qarşısının alınmasına imkan yaradır. Spirtli içkilər yeniyetmələrin orqanizminə ciddi mənfi təsir göstərir. Alkoqolizm dünya üzrə erkən ölüm və əlilliyin əsas səbəblərindən biridir. Spirtli içkilərdən istifadə hər il milyonlarla insanın həyatına son qoyur. Alkoqol beyin fəaliyyətini zəiflədir, daxili orqanların fəaliyyətində ciddi dəyişikliklər yaradır, həzm sistemini pozur və immuniteti zəiflədir.

Mobil telefon asılılığı və onun fəsadları

Texnologiyanın inkişafı ilə mobil telefonlar həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilib. Lakin bəzi insanlar telefondan ehtiyac üçün deyil, sadəcə vərdiş halına gəldiyi üçün istifadə edirlər. Mobil telefon və sosial şəbəkələrdən asılılıq getdikcə daha geniş yayılır və bu, psixi pozuntulara yol açır. Xüsusilə də sosial şəbəkələrə daxil ola bilməmək qorxusu gənclərdə təşviş və stres yaradır.

Mütəxəssislər ağıllı telefonların əvvəlki modellərə nisbətən daha çox radiasiya yaydığını bildirirlər. Zəng zamanı telefonun qulağa yaxın tutulması  radiasiya təsirini artırır. Mobil telefondan həddən artıq istifadə göz problemləri, miqren, piylənmə, əsəb pozuntuları, beyin qan dövranı problemləri və onurğa xəstəliklərinə səbəb ola bilər. Nevroloqlar unutqanlıq xəstəliyinin artmasının ağıllı telefonlardan həddən artıq istifadəyə bağlı olduğunu qeyd edirlər.

Bundan başqa, internet və kompüter asılılığı da yeniyetmələrin həyatına mənfi təsir göstərir. Bu asılılıq diqqət dağınıqlığına, akademik göstəricilərin aşağı düşməsinə və sosial münasibətlərin zəifləməsinə səbəb olur.

Yeniyetmələri pis vərdişlərdən qorumaq üçün valideynlər sağlam həyat tərzini təşviq etməli və öz nümunələri ilə düzgün istiqamət göstərməlidirlər. Unutmayaq ki, uşaqların sağlamlığı və gələcəyi bizim məsuliyyətimizdədir. Erkən müdaxilə və maarifləndirmə sayəsində onları siqaret, spirtli içkilər və texnologiya asılılığından qorumaq mümkündür.

Mənbə: https://saglamusaq.az/