Gecə boyu sakit qalan hava səhər tezdən nazlı bir pıçıltı ilə hərəkətə gəlir. Külək əvvəlcə utancaqdır, sanki yuxudan yenicə oyanmış bir uşaq kimi astadan nəfəs alır. Sonra isə birdən-birə cəsarətlənir, çılğın bir rəqsə başlayır, ağacların budaqlarını yellədir, damların üstünə dolanır, qapıları azacıq tərpədib köhnə xatirələri pıçıldayır. Və bu gün xalqımız Novruzun sayca üçüncü olan Yel çərşənbəsini - havaya can verən, ruhu oyadan küləklərin bayramını qeyd edir. Hamı inanır ki, məhz bu gündə əsən küləklər yerin altına enərək suyu hərəkətə gətirir, torpağı oyadır.

İllərdir qəlbimizdə yaşayan bu inancların sehrində Yel çərşənbəsi bizə baharın əsl simasını – oyanış, yenilənmə və həyat eşqini göstərir. Xalq arasında ona “Yelli çərşənbə”, “Heydər çərşənbəsi”, “Külək oyadan çərşənbə”, “Küləkli çərşənbə” də deyilir. 

Yel çərşənbəsində təbiət oyanır, yenilənir. Külək, təbiətin dilidir. O, dağları, düzənlikləri, meşələri və şəhərləri gəzərək qışın ağırlığını, qaranlığını və soyuğunu uzaqlaşdırır. Yel çərşənbəsində küləyin əsməsi ilə təbiət özünə gəlir, torpaq canlanır, ağacların budaqları hərəkətlənir və göy üzü təmiz bir nəfəs alır. Bu, təkcə təbiətin deyil, insan ruhunun da yenilənməsinin vaxtıdır.

Yel, azadlığın simvoludur. O, heç bir sərhəd tanımır, heç bir maneə qarşısında dayanmır. Külək kimi azad olmaq, öz yolumuzu tapmaq, ürəyimizdəki arzuları təqib etmək – Yel çərşənbəsi bizə məhz bunları xatırladır. Külək əsdikcə bütün pis düşüncələr, narahatlıqlar uzaqlara səpələnir.Yel, təbiətin köhnəni aparıb, yenisini gətirən nəfəsidir.

Yel çərşənbəsində son çərşənbəyə və Novruza hazırlıq görülür, evlər təmizlənir, həyət-baca səliqəyə salınır. Axşam düşdükdə məhəllələrdə, həyətlərdə tonqallar qalanır, böyüklü-kiçikli hamı növbə ilə onun üstündən atlanır. Bu, azar-bezardan, bədbəxtlik və fəlakətlərdən xilas olmaq, günahlardan qurtulmaq niyyəti ilə edilir. 

Alovun dilləri göyə ucaldıqca, külək onları oxşayır. Alov sanki küləyə sirr pıçıldayır. İnsanlar dualarla, diləklərlə, böyük ümidlərlə bu axşamı qarşılayırlar.

Qədim bir inanca görə, bu axşam külək güclü əsərsə, yaz erkən gələcək, zəif olsa, bahar özünü bir az gec göstərəcək. Həmin gün süfrəyə təndir çörəyi, daha çox quru meyvə və dənli bitkilərdən hazırlanan çərəzlər, buğda xörəkləri, müxtəlif şirniyyatlar düzülür, bir qarış böyümüş səməninin ortasına qırmızı lent bağlanır. Yel çərşənbəsində hamı evində olmalı və birlikdə süfrə başına yığışmalıdır.

Yel çərşənbəsi, həm də birliyin və mübarizənin təcəssümüdür. Bu, bizə birlikdə daha güclü olduğumuzu xatırladır. Azərbaycan xalqı da tarix boyu birlik içində olaraq müxtəlif çətinlikləri aşmış, torpaqlarını qoruyub saxlamaq üçün mübarizə aparmışdır. Külək kimi azad olmaq, ümid etmək və bir gün mütləq zəfər çalmaq – bu, azərbaycanlıların dəyişməz inancıdır. 

İşğaldan azad olunmuş torpaqlarımızda isə Yel çərşənbəsi xüsusi bir məna daşıyır. Qarabağın dağları, Ağdamın düzənlikləri, Füzulinin meşələri, Xocalı, Ağdərə, Xankəndi yenidən azadlıq nəfəsini alır. Külək, bu torpaqların üzərindən əsərək işğalın izlərini aparır və onları təzə bir həyatla doldurur. Azadlıq küləyi, qədim xalqımızın mübarizə ruhunu, qələbə sevincini və yeni gələcəyə olan inamını gətirir. Bu çərşənbədə azad torpaqlarımızda Novruz odları, küləyin əsməsi ilə daha da parlaq yanır.

Qoy hər ocaqda tonqallar gur yansın, hər evə bərəkət, sevinc və  xoşbəxtlik dolsun, baharın nəfəsi torpaqlarımıza sevgi, ümid və gözəl günlər gətirsin!
   
Novruz qoxulu Yel çərşənbəniz mübarək!