Hazırda dünyanın bir sıra ölkələrində təhsil müəssisələrində rəqəmsal cihazların istifadəsi qızğın müzakirə olunur. Cihazlardan istifadənin tərəfdarları və əleyhdarları müntəzəm olaraq onların effektivliyini mübahisə edirlər. 

“Azərbaycan müəllimi” xəbər verir ki, İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının (İƏİT) son illərdə apardığı tədqiqatlar şagirdlərin aşağı riyaziyyat performansı ilə diqqəti yayındıran rəqəmsal amillər arasında ciddi əlaqənin olduğunu göstərir. OECD-nin PISA testi də daxil olmaqla bir sıra araşdırmalar mobil cihazlardan istifadənin mənfi tərəfləri ilə bağlı narahatlıqları artırıb.

İƏİT-in Təhsil və səriştələr departamentinin direktoru Andreas Şleyxer bu mövzuya həsr olunmuş son məqaləsində qeyd edir ki, artan sayda ölkə, həddindən artıq ekran vaxtı, sinifdə diqqətin azalması və kiberzorakılığa görə təhsil müəssisələrində smartfonları qadağan edib. Bununla belə, yeni bir pilot araşdırma göstərir ki, telefonlar kimi rəqəmsal alətlərdən məqsədyönlü istifadə öyrənməyə kömək edə bilər.

Almaniyanın 46 məktəbindən 15 yaşlı 730 şagird Vodafone Fondu və Bertelsmann Fondunun dəstəyi ilə 2022-ci ilin noyabr-dekabr ayları arasında Leibniz Təhsil Araşdırmaları üzrə Tədqiqat və İnformasiya İnstitutu tərəfindən İƏİT ilə əməkdaşlıqda keçirilən sınaqlarında iştirak edib.

Təhlil xarakterli tədqiqat, turizmin dəniz ekosisteminə təsirinin simulyasiyası və ya delfinlərlə danışa bilən maşının proqramlaşdırılması kimi müxtəlif interaktiv tapşırıqları əhatə edib. Tədqiqatçılar şagirdlərin necə öyrəndiyini qiymətləndirə, həm də uğursuzluqlar və problemlərin həlli üçün rəqəmsal vasitələrin tətbiqi nəticəsində öyrənmənin necə inkişaf etdiyini görə biliblər. 

Tədqiqat riyaziyyat, elm və dil kimi əsas fənlərdə rəqəmsal vasitələrdən istifadə edən şagirdlərin rəqəmsal texnologiyadan istifadə edərkən yüksək problem həlletmə bacarıqları nümayiş etdirdiklərini göstərib. Faydalar xüsusilə hesablama düşüncəsi və özünü tənzimləyən öyrənmə kimi sahələrdə daha aydın olub.  
Sinifdə mütəmadi olaraq rəqəmsal texnologiyalarla məşğul olan şagirdlər OECD-nin “Rəqəmsal Dünyada Öyrənmə” adlı PISA 2025 testi üçün yeni modullar üzrə test işlərində 15 faizə qədər yüksək bal toplayıblar. 

Tədqiqatın nəticələri göstərir ki, rəqəmsal texnologiyalar sinifdə düzgün istifadə edilərsə, fərdi öyrənməni gücləndirərək onu daha cəlbedici və effektiv edə bilər. Əsas məsələ müvafiq situasiyalarda şagirdlərə fayda verən və öyrənmə təcrübəsini yaxşılaşdıran texnologiyalardan istifadə olunmasını təmin etməkdir. Hazırda bu, həmişə belə deyil. Bununla belə, pilot testlər düşünülmüş və strateji şəkildə həyata keçirildikdə rəqəmsal cihazların təhsil mühitinə inteqrasiya oluna biləcəyi gələcəyə işarə edir.

Test çərçivəsində şagirdlərin rəqəmsal alətlərlə bağlı fikirləri də öyrənilib. Onlardan 70%-dən çoxu rəqəmsal alətlərin mürəkkəb məzmunu öyrənməni asanlaşdırdığını və daha maraqlı etdiyini, təxminən eyni sayda respondent texnologiyanın bilikləri qorumaq qabiliyyətini dəstəklədiyini bildirib. 

Bununla belə, sorğu onu da ortaya qoyub ki, məktəblərdə şagirdlərin rəqəmsal resurslardan istifadəsi ənənəvi fəaliyyətlərə diqqət yetirir. Tədqiqat üçün internetdən istifadə etmək, videolara baxmaq və onlayn oxumaq məktəbdə ən çox müşahidə edilən hallardır. Bunun əksinə olaraq, kompüter proqramının yaradılması və ya robotların proqramlaşdırılması kimi texnologiya üçün daha innovativ istifadələrə nisbətən az rast gəlinir.
 
Məktəblərdə rəqəmsal cihazlarla bağlı müzakirələr davam etsə də, bu pilot tədqiqat onların məqsədyönlü istifadəsinin potensial faydalarını vurğulayır. Rəqəmsal alətləri düşünülmüş və strateji şəkildə inteqrasiya etməklə, pedaqoqlar bütün şagirdlərə rəqəmsal əsr üçün vacib bacarıqları inkişaf etdirməyə kömək etməklə, öyrənmə təcrübələrini artıra və rəqəmsal uçurumla mübarizə apara bilərlər. Əsas hədəf düzgün tarazlığı tapmaq və texnologiyanın diqqəti yayındırma mənbəyi deyil, zənginləşdirmə vasitəsi kimi xidmət etməsini təmin etməkdir.