Son illərdə təhsil sahəsində sürətli dəyişikliklər baş verməkdədir. Texnologiyanın inkişafı, qlobal əlaqələr və yeni tədris metodları təhsilin gələcəyini daha da formalaşdırır. Bu yazıda təhsildə innovasiyanın roluna, yeni təhsil modellərinə və texnologiyanın təhsildə yaratdığı dəyişikliklərə nəzər salacağıq.

Təhsildə innovasiyanın tərifi

İnnovasiya, yeni ideyaların və metodların tətbiqi ilə mövcud bir sahəni təkmilləşdirmək və inkişaf etdirməkdir. Təhsildə innovasiya da yeni tədris yanaşmaları, texnoloji vasitələr və pedaqoji üsulların tətbiqi ilə mövcud təhsil sistemlərini daha effektiv və müasir hala gətirməyi məqsəd qoyur. Bu, həm müəllimlərin, həm də şagirdlərin təhsil prosesində daha yaxından iştirak etməsinə şərait yaradır.

Təhsildə innovasiyanın əsas aspektləri

1. Texnologiyanın tətbiqi

Təhsildə texnologiyanın istifadəsi son illərdə böyük bir inqilab yaratdı. Virtual dərslər, onlayn kurslar, interaktiv lövhələr, mobil tətbiqlər və süni intellekt kimi texnologiyalar təhsil mühitini tamamilə dəyişdirdi. Şagirdlər və müəllimlər indi müxtəlif platformalar vasitəsilə əlaqə saxlaya, dərsləri öz vaxtlarına uyğun keçirə və qlobal məzmunlara asanlıqla daxil ola bilirlər.

2. Şəxsi təhsil yanaşmaları

Hər bir tələbə fərqlidir və onlara ən uyğun öyrənmə tərzi təmin edilməlidir. İnnovativ təhsil modelləri bu fərqlilikləri nəzərə alır və hər bir şagirdin individual ehtiyaclarına uyğun öyrənmə imkanları təqdim edir. Şəxsi təhsil yanaşmaları, tələbələrin öz sürətində irəliləmələrinə və zəif sahələrini inkişaf etdirmələrinə imkan verir.

3. Proyektə əsaslanan təhsil (PBL)

Proyektə əsaslanan təhsil, şagirdlərin real həyatda qarşılaşdıqları problemləri həll etməyə yönəldən bir öyrənmə metodudur. Bu metod şagirdləri yalnız nəzəri biliklərlə deyil, həm də praktiki bacarıqlarla təmin edir. PBL, komanda işini, problemləri həlletmə bacarığını və yaradıcı düşüncəni inkişaf etdirir.

4. Onlayn və hibrid təhsil modelləri

COVID-19 pandemiyası təhsilin hibrid modelinə olan ehtiyacı kəskin şəkildə ortaya qoydu. Onlayn təhsil platformaları, canlı dərslər və video resurslar tələbələrə evdən çıxmadan öyrənmə imkanı verir. Hibrid təhsil modeli isə ənənəvi sinif mühiti ilə onlayn öyrənməni birləşdirərək daha çevik və sərbəst bir öyrənmə təcrübəsi təqdim edir.

Təhsildə innovasiyanın faydaları

1. Özünütəhsilin təşviqi

İnnovativ təhsil metodları şagirdlərə daha çox müstəqillik və məsuliyyət verir. Onlar öz öyrənmə proseslərini daha çox idarə edərək, daha çox təşəbbüs göstərirlər. Bu da onların özünə inamını artırır və daha fəal öyrənməyə yönəldir.

2. Əlçatanlıq və inklüzivlik 

Texnologiyanın tətbiqi təhsilin daha əlçatan olmasına səbəb olub. İnternet üzərindən təhsil imkanları daha geniş əhali kütlələrinə təklif olunur. Əlilliyi olan tələbələr və digər xüsusi ehtiyacları olan şagirdlər üçün xüsusi tətbiqlər və resurslar yaradılır, bu da inklüziv təhsili gücləndirir.

3. Müxtəlif öyrənmə alətləri

İnnovativ təhsil metodları tələbələrə müxtəlif öyrənmə alətləri təqdim edir. Hər kəsin fərqli öyrənmə tərzini nəzərə alaraq, həm vizual, həm də praktik öyrənmə üsullarından istifadə edilir. Bu müxtəliflik şagirdlərin dərsləri daha yaxşı qavramasına kömək edir.

Təhsildə innovasiya nümunələri

- “Google Classroom” və “Zoom” kimi onlayn platformalar təhsil prosesini daha interaktiv və çevik edib. 

- Süni intellekt və adaptiv təhsil sistemləri şagirdlərin öyrənmə səviyyələrini izləyərək fərdi tədris planları təklif edir.

- Gamifikasiya yanaşması təhsili oyunlaşdıraraq daha əyləncəli və motivasiyaedici edir.

- Məkan-vaxt müstəqil təhsil modelləri şagirdlərin və tələbələrin hər hansı bir yer və vaxtda öyrənmələrini təmin edir.

Məqalə “Code for future” layihəsi çərçivəsində keçirilmiş “Təhsildə innovasiyalar” bloq müsabiqəsində qalib olub

İlknur HÜSEYNOVA,

ADPU-nun Riyaziyyat fakültəsinin “Riyaziyyat və informatika müəllimliyi” ixtisasının V kurs tələbəsi