Uşaqlar tətillərdə dərs oxumalıdırlarmı?
Tətil dövrləri – istər yay, istər qış, istərsə də bayram günləri valideynlər üçün tez-tez eyni sualı gündəmə gətirir: uşaqlar bu müddətdə dərsdən tam uzaq qalmalıdır, yoxsa müəyyən qədər oxumağa davam etməlidirlər?
Bəzi valideynlər narahat olur ki, uzun fasilələr uşaqların yazı bacarıqlarını, vurma cədvəlini və oxu səviyyəsini zəiflədə bilər. Digərləri isə düşünür ki, dərs rejimi saxlanılmazsa, uşaq məktəbdən geri qalacaq.
“Azərbaycan müəllimi” xəbər verir ki, “The Conversation” saytında dərc olunmuş məlumata əsasən, tədqiqatlar göstərir ki, bu narahatlıqlar tamamilə əsassız deyil, lakin vəziyyət düşündüyümüz qədər dramatik deyil.
Mütəxəssislər isə bu məsələdə daha balanslı yanaşma təklif edirlər.
Yüngül yanaşma kifayətdir
Araşdırmalar göstərir ki, tətillər zamanı baş verən mümkün “öyrənmə itkisi” düşündüyümüz qədər kəskin deyil və bütün uşaqlara eyni şəkildə təsir göstərmir. Üstəlik, uşaqlar məktəb başlayanda əvvəlki biliklərini qısa müddətdə bərpa edə bilirlər. Buna görə də tətilləri tam akademik rejimlə doldurmaq tövsiyə olunmur. Yüngül və təzyiqsiz yanaşma kifayətdir.
İstirahət uşaqlar üçün zəruridir
Böyüklər kimi uşaqlar da dərs ili boyunca yığılan fiziki və zehni yorğunluğu aradan qaldırmaq üçün fasiləyə ehtiyac duyurlar. Yayın uzun günləri və qışın daha sakit tətil dövrü uşaqlara dincəlmək, ailə üzvləri ilə vaxt keçirmək və məktəb proqramından kənar maraqlarını kəşf etmək imkanı yaradır. Bu, uşaqların emosional sağlamlığı və ümumi rifahı üçün vacibdir.
Tətil də öyrənmədir
Tətillər yalnız istirahət deyil, eyni zamanda fərqli öyrənmə formaları üçün fürsətdir. Kiçikyaşlı uşaqlar üçün yemək bişirmək, oyunlar qurmaq, açıq havada sərbəst oynamaq, qış aylarında isə evdaxili yaradıcı fəaliyyətlərlə məşğul olmaq onların motor bacarıqlarını, yaradıcılığını və müstəqilliyini inkişaf etdirir. Yeniyetmələr üçün könüllülük fəaliyyəti, idman, yaradıcı məşğuliyyətlər və ya qısamüddətli iş təcrübəsi məsuliyyət və özünəinam hissini gücləndirir.
Struktur olsun, amma məktəb rejimi yox
Tətil dövründə də müəyyən struktur uşaqlar üçün faydalıdır. Lakin bu, məktəb cədvəlinin olduğu kimi saxlanılması demək deyil. Sabit yuxu saatları, yatmazdan əvvəl kitab oxuma vərdişi, gün ərzində ekransız sakit vaxtın ayrılması uşağın həm dincəlməsinə, həm də özünü təhlükəsiz hiss etməsinə kömək edir.
Təzyiqsiz və gizli öyrənmə
Əgər uşaq dərs ilində çətinliklər yaşayıbsa, valideynlər tətildə bunu dərs yükünə çevirmədən dəstəkləyə bilərlər. Stolüstü oyunlar, pazllar, alış siyahısı yazmaq, yemək bişirərkən ölçmə aparmaq, büdcə planlaşdırmaq kimi gündəlik fəaliyyətlər uşağın oxu və riyazi bacarıqlarını təbii şəkildə möhkəmləndirir. Araşdırmalar göstərir ki, uşaq özünü rahat, sakit və dəstəklənmiş hiss etdikdə, yeni dərs ilinə daha hazır olur.
Tətili akademik təhlükə kimi yox, inkişaf üçün imkan kimi qiymətləndirmək daha sağlam yanaşmadır. Bəli, bəzi bacarıqlar bir qədər zəifləyə bilər. Ancaq uşaqların qazandığı istirahət, ailə ilə bağ və həyat bacarıqları uzunmüddətli perspektivdə daha dəyərlidir. İstər yay, istər qış tətili olsun, əsas məqsəd uşağı yormadan onu öyrənməyə yenidən hazır vəziyyətə gətirməkdir.
