Son 50 ildə alimlər kainatdakı qaranlıq maddənin sirrini araşdırırlar. 

“Azərbaycan müəllimi” xəbər verir ki, NASA-ya görə, kainatın müşahidələrini izah etmək üçün görünən maddədən beş dəfə artıq maddə mövcuddur. Qaranlıq maddə işıqla qarşılıqlı əlaqədə olmadığı üçün görünməzdir.

Qaranlıq maddənin varlığı ilk dəfə 1970-ci ildə astronomlar Vera Rubin və U.Kent Ford tərəfindən spiral qalaktikaların ulduz hərəkətləri müşahidə edilərkən təsdiqlənib. Bu ulduzların sürəti qalaktikaların görünən maddəsi ilə izah edilə bilmirdi və görünməyən maddənin varlığına işarə edirdi.

Alimlər uzun müddət qaranlıq maddəni aşkar etmək üçün çalışsalar da, birbaşa sübutlar tapmaq mümkün olmayıb. Ancaq məşhur fizik Stiven Hokinqin 1970-ci illərdə irəli sürdüyü nəzəriyyə yenidən gündəmə gəlib. O, qaranlıq maddənin ilkin qara dəliklərdə gizlənə biləcəyini təklif etmişdi.

Massaçusets Texnologiya İnstitutunun (MIT) alimləri tərəfindən aparılan yeni araşdırma Hokinqin nəzəriyyəsini təsdiqləyə bilər. Tədqiqat zamanı alimlər böyük partlayışın ilk anlarında yaranmış qara dəliklərin qaranlıq maddənin bir hissəsini təşkil edə biləcəyini müəyyən ediblər.

Araşdırmanın həmmüəllifi David Kaiser bildirib: "Bu, həqiqətən gözlənilməz bir tapıntı oldu. Hokinqin qara dəliklərin yaydığı radiasiya ilə bağlı hesablamalarından istifadə edərək ekzotik qara dəliklər aşkar etdik".

Bu ilkin qara dəliklər böyük partlayışın saniyənin birinci kvintilyonunda yaranıb və protonlarla neytronlardan əvvəl mövcud olub. Bu qara dəliklər müasir qara dəliklərdən fərqli olaraq, sərbəst kvarkları və qlüonları udaraq formalaşıb.

Alimlər qeyd edirlər ki, bu ilkin qara dəliklər asteroid kütləsində və atom həcmində ola bilərdi. Əgər bu qara dəliklər buxarlanmayıbsa, bu günə qədər mövcud qalaraq qaranlıq maddənin böyük bir hissəsini təşkil edə bilərlər.

Tədqiqatın nəticələri qaranlıq maddənin təbiətinə dair yeni perspektivlər açaraq onun qara dəliklər və elementar hissəciklərin birləşməsi ilə izah edilə biləcəyini göstərir. Alimlər bu istiqamətdə daha çox araşdırma aparmağı planlaşdırırlar. 

Mənbə: Physical Review Letters