Rusiyada xərçəngə qarşı peyvəndin hazırlanması xəbərindən sonra xərçəng dərmanlarının yaradılması mövzusu yenidən gündəmə gəlib.

“Azərbaycan müəllimi” xəbər verir ki, Rusiya Elmlər Akademiyasının Ural bölməsinin Yekaterinburq Metal Fizikası İnstitutunun alimləri uzun illərdir ki, xərçəngin müalicəsi üçün nanotoz şəklində dərman hazırlamağa çalışırlar.

Siçanlar üzərində aparılan klinik testlər ümidverici nəticələr verib, lakin tədqiqatlar dayandırılıb və layihə bağlanıb. 

Metal Fizika İnstitutunda nanomaterialların sintezi üçün qurğu hələ 1968-ci ildə yaradılmışdı. Bərk maddələrin azaldılması problemlərini öyrənərkən alimlər tədricən onların ixtirasının tibdə istifadəsinin mümkün olduğunu anladılar. Fiziklər eksperimental olaraq sübut etdilər ki, maddənin xassələri onun ölçüsündən asılıdır: hər hansı bərk cismin kiçilməsi onun yeni xüsusiyyətlər əldə etməsinə gətirib çıxarır (milyonlarla dəfə kiçilən maddə nanomaterial adlanır). Beləliklə, bir nanohissəcik ölçüsü insan saçının qalınlığından 10 min dəfədən çox kiçikdir.

Alimlər xərçəngin müalicəsində istifadə edilən nanotoz üçün başlanğıc material kimi bir çox materialı sınaqdan keçiriblər. Dəmir və nikelin ən uyğun maddə olduğu ortaya çıxıb.

“Nikel ucuzdur və demək olar ki, tullantısızdır, 1,3 qram nikeldən sintez prosesində 1 qram nanomaddə alınır. Xərçəng hüceyrələri çox boş və məsaməli quruluşa malikdir, lakin nanomaddə, əksinə, böyük udma qabiliyyətinə malikdir. Biz bu xassələrdən yararlanmağa qərar verdik, sanki "qarınqulu xərçəng hüceyrələrini mikroskopik nanohissəciklərlə qidalandırırıq",- deyə layihənin rəhbəri Anatoli Ermakov bildirib. 

İlk sınaqlar Ural alimləri tərəfindən Ümumi Fizika İnstitutunun və Bloxin Xərçəng Mərkəzindən olan moskvalı həmkarları ilə birlikdə aparılıb. Karbon qabığı ilə örtülmüş nanokompozitlər əvvəllər xərçəng hüceyrəsi ilə yoluxmuş siçanların qanına damar vasitəsilə yeridilib. Cəmi 20 gündən sonra xərçəng şişi tamamilə yox olub.

Ermakov aydınlaşdırıb ki, nanomaddələr kimyəvi maddələrlə müqayisədə çox böyük üstünlüklərə malikdir. Kimyanın bir çox mənfi yan təsirləri olsa da, nanotozun heç biri yoxdur. Alimlər hesablayıblar ki, xərçəngin müalicəsi üçün bədən çəkisi ilə mütənasib miqdarda toz lazımdır. Beləliklə, orta çəkisi 70 kq olan şəxs üçün müalicə kursu üçün cəmi 1 qram nanomaddə lazım olacaq.

Tədqiqat uğur vəd etdi, lakin Bloxin Xərçəng Mərkəzi ilə əməkdaşlıq dayandırıldıqdan sonra layihə bağlanıb. Layihənin maliyyə problemləri səbəbindən dayandırıldığı güman edilir.